TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu... Bakan Tekin: Taşıma hizmeti ve ücretsiz öğle yemeği hizmeti gelirleri için 24 milyar 942 milyon 612 bin 302 lira harcama yapıldı

(TBMM) - Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Bakanlığın 2025 yılı için 2 trilyon 186 milyar 575 milyon 277 lira olarak belirlenen bütçe görüşmelerinde; “2023-2024 eğitim öğretim yılında, öğrenci taşıma uygulaması ile toplam 1 milyon 146 bin 213 öğrenciye taşıma ve 1 milyon 29 bin 250 öğrenciye ücretsiz öğle yemeği hizmeti verilmiştir. Bu kapsamda, taşıma hizmeti ve ücretsiz öğle yemeği hizmeti giderleri için toplam 24 milyar 942 milyon 612 bin 302,11 lira harcama yapılmıştır” dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, Milli Eğitim Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu(YÖK), Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM), Yükseköğretim Kalite Kurulu ve üniversiteler 2025 yılı bütçe, kesin hesap ve Sayıştay raporlarının görüşmelerine başlandı.

Milli Eğitim Bakanı Tekin, Bakanlığın bütçesine ilişkin milletvekillerine sunum yaptı. Tekin’in konuşmasından öne çıkanlar başlıklar şöyle:

“Yeni attığımız adımlarımızla gerçekleştirmek istediğimiz dönüşüm; temel hak ve hürriyetleri merkeze alan, insanı önceleyen, evrensel uygulamalarla uyumlu, millî ve manevi hassasiyetlerimizi önemseyen, beceri ve görgü odaklı, esnek ve sürdürülebilir bir eğitim hizmetini hedeflemektedir.

Eğitim sistemimizin amacı ve pek tabii bizim mefkûremiz ‘iyi insan’ yetiştirmektir. Milli Eğitim Bakanı olarak şahsım başta olmak üzere tüm kadrolarımızla çalışmalarımızı bu hedefe uygun olarak yürütüyoruz. Bununla birlikte milletimizinkıymetli fertlerinin eğitim seviyesi arttıkça ülkemizin siyasi, sosyal ve ekonomik gelişiminin de aynı oranda arttığına tanıklık etmekteyiz.

AK Parti hükümetlerinde eğitim, daima öncelikli başlık olmuştur. Hazırlanan bütçelerin tamamında en büyük payın Bakanlığımıza ayrılmasını sağlayan Sayın Cumhurbaşkanımıza şahsım ve Bakanlığımız adına şükranlarımı sunuyorum.

2002’de MEB, merkezi yönetim bütçesinden en büyük payı alan 4’üncü kurum iken 2003’ten bu yana olduğu gibi 2025 yılında da en büyük payı alan kurum olmuştur. Bakanlığımız, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, Yükseköğretim Kalite Kurulu Başkanlığı, Üniversiteler ve diğer Bakanlıklara ayrılan kaynaklarla birlikte eğitim bütçemiz, 2 trilyon 186 milyar 575 milyon 227 bin lira olarak belirlenmiştir. Bu rakam 2025 yılı merkezi yönetim bütçesinin yüzde 14,84’ünü oluşturmaktadır.

2002 yılından itibaren eğitimde sağlanan gelişmelere rakamsal olarak baktığımızda; örgün eğitimde 2002-2003 eğitim öğretim yılında 367 bin 145 derslik varken 2024-2025 eğitim öğretim yılında 734 bin 913 derslik ile hizmet vermekteyiz. Takdir edileceği üzere son 20 yılda seksen yılda yapılandan daha fazla derslik yapılmıştır.

“AK Parti hükümetleri döneminde 799 bin 643 öğretmenin ataması gerçekleştirildi”

2002-2003 eğitim-öğretim yılında resmi okullarımızda 515 bin 253 öğretmen görev yaparken, bugün fedakârlıklarıyla topluma örnek olan 1 milyon 23 bin 553 öğretmenimizle milletimize karşı sorumluluklarımızı yerine getirme gayretindeyiz. Hâlen görevinin başında olan öğretmenlerimizin yaklaşık yüzde 80’inin hükümetlerimiz döneminde atandığı görülecektir. AK Parti hükümetleri döneminde 799 bin 643 öğretmenin ataması gerçekleştirilerek eğitim camiamıza katılımı sağlanmıştır. Yapılan bu yatırımlar sayesinde 2002-2003 eğitim-öğretim yılında ilköğretimde 36, ortaöğretimde 30 olan derslik başına düşen öğrenci sayısı, 2024-2025 eğitim-öğretimde 23, ortaoöğretimde 22’ye düşmüştür. Aynı şekilde, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 2002-2003 eğitim-öğretim yılında ilköğretimde 28, ortaöğretimde 18 iken 2024-2025 eğitim-öğretim yılında ilkokulda 18, ortaokulda 14, ortaöğretimde ise 12 olmuştur.

2023-2024 eğitim öğretim yılında, öğrenci taşıma uygulaması ile toplam 1 milyon 146 bin 213 öğrenciye taşıma ve 1 milyon 29 bin 250 öğrenciye ücretsiz öğle yemeği hizmeti verilmiştir. Bu kapsamda, taşıma hizmeti ve ücretsiz öğle yemeği hizmeti giderleri için toplam 24 milyar 942 milyon 612 bin 302,11 lira harcama yapılmıştır.

Bakanlığımız, ihmal edilecek tek bir çocuğun bile olmadığı yaklaşımıyla sorumluluklarını ifa etmektedir. Bu açıdan, önem verdiğimiz konulardan bir diğeri de dezavantajlı çocukların okula erişiminin artırılması ve öğrenme kayıplarının giderilmesidir. Nüfusu az ve dağınık olan köy ve benzeri yerleşim yerlerinde okul öncesi eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak amacıyla, bir yerleşim yerinde ana sınıfı açılması için gerekli öğrenci sayısı 10’dan 5’e düşürülmüştür. Ayrıca, okul öncesi eğitim kurumu bulunmayan ve yeterli öğrenci sayısı olmadığı için ana sınıfı açılamayan kırsal yerleşimlerde, esnek zamanlı, toplum temelli ve ücretsiz eğitim veren uygulamalar hayata geçirilmektedir.

“İlköğretimde okullaşma oranı 2023-2024 eğitim-öğretim yılında yüzde 95,65’e yükseldi”

Okul öncesi eğitim 5 yaş grubunda okullaşma oranı 2002-2003 eğitim öğretim yılında yüzde 11,7 iken 2023-2024 eğitim öğretim yılında ise yüzde 84,26’ya yükselmiştir. İlköğretimde okullaşma oranı 2002-2003 eğitim öğretim yılında yüzde 90,98 iken 2023-2024 eğitim-öğretim yılında ise yüzde 95,65’e yükselmiştir. Ortaöğretimde okullaşma oranı 2002-2003 eğitim öğretim yılında yüzde 50,57 iken 2023-2024 eğitim-öğretim yılında ise yüzde 87,97’ye yükselmiştir. Uluslararası karşılaştırmalarda kolaylık sağlamak amacıyla, eğitim kademesinden bağımsız olarak yaş gruplarına göre okullaşma oranlarına bakıldığında, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında 5 yaş grubunda yüze 86,24, 6-9 yaş grubunda yüzde 98,61, 10-13 yaş grubunda yüzde 98,32 ve 14-17 yaş grubunda yüzde 91,25 oranlarına ulaşılmıştır.

Türkiye, PISA uygulamasına ilk defa katıldığı 2003 yılında matematik alanında 41 ülke arasında 34, fen alanında 35, okuma becerileri alanında ise 33’üncü sırada yer alırken, sonuçları açıklanan en son uygulama olan PISA 2022 uygulamasında ise ülkemiz matematik alanında 81 ülke arasında 39, fen alanında 34, okuma becerileri alanında ise 36’ncı sırada yer almıştır.

Türkiye Yüzyılı Maarif modeli; milletimizin köklü tarihini, kültürünü, değerlerini, geçmişten gelen birikimini merkeze alan bir bakış açısıyla hazırlanmıştır. Modelimiz, uluslararası standartlar gözetilerek günümüz dünyasının ileri bilim ve teknolojiye duyduğu ihtiyacı karşılama amacı taşımaktadır. Yeni müfredatımızla hedefimiz; milli, manevi ve insani değerler istikametinde okuyan, düşünen, araştıran, sorgulayan, dikkat ve farkındalığı gelişmiş, eleştirel bakabilen, çözüm odaklı, sorumluluk sahibi, yetkin şahsiyetler olarak yetiştirilmesini sağlamaktır.

“208 yükseköğretim kurumunda 7,4 milyon öğrenci öğrenim görüyor”

Yükseköğretimde son yıllarda yaşanan niceliksel büyüme ile başta yükseköğretime erişim olmak üzere birçok alanda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. 2023-2024 eğitim ve öğretim yılı itibarıyla 129 devlet, 75 vakıf olmak ve 4 vakıf meslek yüksekokulu olmak üzere 208 yükseköğretim kurumunda 7,4 milyon öğrenci öğrenim görmektedir. Türk yükseköğretimi bu öğrenci sayısıyla Avrupa yükseköğretim alanında en çok öğrenciye hizmet veren bir sistem konumundadır.

Toplam öğretim elemanlarının yüzde 46,64’ü (85 bin 897) kadın, yüzde 53,36’sı (98 bin 270) ise erkektir. 2003 yılında kadın öğretim elemanı sayısı, toplam öğretim elemanı sayısının yüzde 37’si iken bugün bu oran yüzde 46’ya yükselmiştir. 2003’te araştırma görevlisinin yüzde 42’si kadın iken bugün bu oran yüzde 54,5’e ulaşmıştır.

2024 yılı içinde ÖSYM bünyesinde bugüne kadar yaklaşık 14 milyon adayın katıldığı 17’si elektronik sınav olmak üzere toplam 60 sınav gerçekleştirilmiştir. Bu sınavlarda engeli veya sağlık sorunu olan yaklaşık 154 bin aday sağlık durumlarına uygun özel koşullar sağlanarak sınavlara alınmıştır.

Eğitim alanında gerçekleştireceğimiz faaliyetler için 2025 yılında;1 trilyon 30 milyar 744 milyon 599 bin lirası personel giderleri, 131 milyar 441 milyon 299 bin lirası sosyal güvenlik kurumuna devlet primi giderleri, 116 milyar 553 milyon 46 bin lirası mal ve hizmet alım giderlerinde kullanılmak üzere cari harcamalar, 31 milyar 275 milyon 568 bin lirası devlet parasız yatılı öğrencileri, burslar ile diğer cari transferler, 141 milyar 254 milyon 495 bin lirası sermaye giderleri, 446 milyon 533 bin lirası sermaye transferleri olmak üzere Millî Eğitim Bakanlığı bütçesine 1 trilyon 451 milyar 715 milyon 540 bin lira tahsis edilmiştir.

2025 yılında 1 trilyon 451 milyar 715 milyon 540 bin lira tahsis edilen Millî Eğitim Bakanlığı bütçesi kapsamında; engellilerin toplumsal hayata katılımı ve özel eğitim programına 84 milyar 557 milyon 289 bin lira, hayat boyu öğrenme programına 35 milyar 737 milyon 840 bin lira, ölçme, seçme ve yerleştirme programına 759 milyon 742 bin lira, ortaöğretim programına 426 milyar 177 milyon 76 bin lira, temel eğitim programına 758 milyar 815 milyon 499 bin lira, uluslararası eğitim iş birlikleri ve yurt dışı eğitim programına 13 milyar 363 milyon 432 bin lira, yönetim ve destek programına 132 milyar 304 milyon 662 bin lira ödenek ayrılmıştır.

“Bütçe 2 trilyon 186 milyar 575 milyon 227 bin lira olarak öngörüldü”

Bununla birlikte; 488 milyar 485 milyon 230 bin lirası Yükseköğretim Kurulu ve üniversitelerin bütçesi, 5 milyar 822 milyon 457 bin lirası Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı bütçesi, 181 milyar 667 milyon lirası Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü bütçesi, 27 milyar 546 milyon 348 bin lirası ilköğretim öğrencilerinin ücretsiz ders kitabı giderleri, taşımalı ilköğretim/ortaöğretim uygulaması kapsamında öğle yemeği giderleri ve özel eğitime ihtiyaç duyan öğrencilerin taşıma giderleri için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonundan aktarılacak ödenek, 1 milyar 731 milyon 652 bin lirası okullarda kullanılacak kömür alımları için Hazine ve Maliye Bakanlığı Bütçesinde tefrik edilen ödenek, 29 milyar 607 milyon lirası aday ve çıraklara ödenecek devlet katkısı için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bütçesinde tefrik edilen ödenek olmak üzere toplam eğitim bütçemiz (ÖSYM dahil) 2 trilyon 186 milyar 575 milyon 227 bin lira olarak öngörülmüştür.”