İliç maden faciasının birinci yılı... İYİ Partili Rıdvan Uz: “Meclis Araştırma Komisyonu hala rapor yayınlamadı, doğruların gözden kaçırılması adına süreç uzatıldıkça uzatılıyor”

HABER: EMİNE DALFİDAN / KAMERA: LADİN DEĞER

(TBMM) – Erzincan’ın İliç ilçesinde meydana gelen ve 9 işçinin liç kayması sonucu toprak altında yaşamını yitirdiği maden faciası, birinci yılını doldurdu. Faciayla ilgili araştırma yapmak üzere kurulan ve görev süresini 4 Haziran 2024 tarihinde tamamlayan araştırma komisyonunun üyesi İYİ Partili Rıdvan Uz, Komisyon Başkanlığının hala rapor yayınlamadığını belirterek, "Doğruların gözden kaçırılması adına süreç uzatıldıkça uzatılıyor" dedi.

Anagold Madencilik tarafından işletilen Çöpler Altın Madeni sahasında 13 Şubat 2024’te yaşanan facianın ardından 14 Şubat 2024'te TBMM Genel Kurulu’nda, olayın sorumlularını belirlemek, benzer kazaların önlenmesine yönelik tedbirler almak ve madencilik sektöründeki denetim ve güvenlik açıklarını tespit etmek amacıyla Meclis Araştırma Komisyonu kuruldu.

Araştırma komisyonunun, görevini 4 Haziran’da tamamlamasına karşın o tarihten bu yana henüz rapor yayınlamamasına komisyondaki muhalefet partileri tepki gösteriyor.

Komisyonda İYİ Parti adına görev alan Çanakkale Milletvekili Rıdvan Uz, ANKA Haber Ajansı’na değerlendirmelerde bulundu ve İliç’teki faciayla ilgili partisi adına hazırladığı rapora ilişkin bilgi verdi.

Komisyonun 3 aylık görev süresinin 1 ay daha uzatıldığını, Komisyonun toplam 4 ay çalıştığını belirten Uz, bölgede, kaza mahalli ve güvenlik bölgelerinde detaylı incelemeler yaptıklarını, hayatını kaybedenlerin yakınlarıyla görüştüklerini anlattı. Komisyon'un çalışmalarını 4 Haziran'da tamamladığını ifade eden Uz, şunları kaydetti:

"Bu komisyonun çalışma süresi sona ermeden önce de Komisyon Başkanı'nın söylediği bir söz vardı, 'Bir an önce bu tür kazaların, hadiselerin yaşanmaması adına çok hızlı bir şekilde karar almamız lazım. Bir daha yaşanmaması adına neler yapabilirizi görmemiz lazım' diyerek hızlı bir çalışma yaptık. Hakikaten de gecemizi gündüzümüze katarak bir faaliyet içinde bulunduk ama 4 Haziran’da çalışmalar bitmiş olmasına rağmen, siyasi partiler komisyona bununla ilgili raporlarını yazmış olmasına rağmen hala Komisyon Başkanlığı aradan 8 ay 9 gün geçmesine rağmen herhangi bir çalışmayı ortaya koymadı. Bu da çok acı bir şey. Çünkü bir an önce Meclis'in bu gibi durumlarda, kazalarda bunları engelleyici kanun çıkarması lazım. Fakat bununla ilgili bir çalışmanın bir yıl dolmuş olmasına rağmen yapılmamış olması, burada iktidar partisinin sorumluluklarından kaçtığının net olarak göstergesi haline geldi. Çünkü Türkiye’nin birçok yerinde bu tür ruhsat başvuruları var, bununla ilgili de birçok açık ve kazaya sebebiyet verecek yasalar var, hangi Bakanlığın yetkisinde olduğu tam olarak tespit edilememiş ve beş bakanlığın suçu birbirine atarak oluşturduğu bir savunma mekanizması var. Dolayısıyla bunu doğru olarak bir kanunlaştırmamız, bir an önce Meclis'ten geçirmemiz ve yeni açılacak yerlere bunu uygulamamız gerekirken, maalesef çok yavaştan alınan ve yine sadece ölenlerin suçlu olduğu bir yapıya bürünen duruma geldik."

"Devlet mekanizmasının onay verdikleri halde denetlemediklerini gördük"

Olay yerinde yaptıkları çalışmada birçok eksik tespit ettiklerini belirten Uz, "Devlet mekanizmasının, Bakanlıkların yetki verdiği halde, onay verdiği halde denetlemediklerini gördük. İliç’te de dört önemli yığının, beş ve altıncı izni verilmiş olmasına rağmen maliyetli bir yapıyla uğraşacaklarına, var olan yığınların üstüne devam ettirmeleri ve bunun devletin denetleme mekanizmaları tarafından göz ardı edilmesi sonucu orada 10 milyon siyanürlü toprak toprağa karıştı ve 9 insanımız maalesef hayatını kaybetti" diye konuştu.

Rıdvan Uz, komisyonun ilk toplantısının mart ayında yapıldığını, 14 Nisan'da bilirkişi raporunun verildiğini belirterek, şunları söyledi:

"Bilirkişi raporunda birinci asli sorumlu olarak Murat Kurum ve Çevre Bakanlığı ismi verildi. 17 gün sonra bu heyet iptal edildi, raporu iptal edildi ve yeni bir bilirkişi raporu hazırlandı. Dolayısıyla burada aynı Bolu Kartalkaya’da olduğu gibi haklının değil, güçlünün gücünün iktidar tarafından gösterildiği ortaya çıktı Türkiye’de. Ölenlerin maalesef suçlu ilan edileceği bir yapıya bürünüyor bu işler. Burada da asli sorumlu Çevre Bakanlığı'dır, Çevre Bakanı'dır. Ama bugün itibarıyla orada bunu raporlamamak adına, doğruların gözden kaçırılması adına süreç uzatıldıkça uzatılıyor, tabiri caizse çekmecede çürümesi bekleniyor. Ta ki bir dahaki hadise cereyan edene kadar. O zaman da yine ilk söz 'Gereken neyse yapacağız. Suçluların gereği neyse hükümet olarak yapacağız' deniyor. Ama maalesef yine yapılmıyor."

"Hükümetin kendilerini saklama çabasından başka birşey değil"

Rıdvan Uz, Komisyon Başkanlığının rapor hazırlamamasının sebebinin ne olabileceği sorusuna, "Komisyon Başkanı'na sorduk birkaç defa. 'Yargıya müdahale etmemek adına' denildi ama bizim yargıyla bir işimiz yok. Komisyon olarak bir suçlu aramadan ziyade oradaki hataların bir daha cereyan etmemesi üzerine biz zaten ana çalışmamızı ortaya koyduk ve kendi raporlarımızı da o yönde yazdık. Dolayısıyla bu gerekçe değil. O zaman gerçek gerekçe, görevini yapmayan bakanlıkların, görevini yapmayan Bakanlığın, mekanizmayı işletmeyen devletin, bunlara göz yuman hükümetin kendilerini saklama çabalarından başka hiçbir şey değil. Net olarak bunu da görüyoruz" yanıtını verdi.

Davanın ilk duruşması 17 Mart'ta yapılacak

İliç’te, Anagold Madencilik tarafından işletilen Çöpler Altın Madeni sahasında 13 Şubat 2024’te liç kayması sonucu 9 işçi toprak altında kalmış ve cesetlerine günler, haftalar sonra ulaşılmıştı. Faciada işçiler Adnan Keklik, Kenan Öz, Ramazan Çimen, Uğur Yıldız, Abdurrahman Şahin, Fahrettin Keklik, Mehmet Kazar, Şaban Yılmaz ve Hüseyin Kara'nın toprak altında kalarak hayatını kaybetmiş, İsa Taşdelen ve İshak Demir yaralanmıştı.

Yürütülen soruşturma kapsamında, Erzincan 1. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edilen 69 sayfalık iddianamede 5'i tutuklu 43 sanık hakkında, "Taksirle ölüme ve yaralanmaya neden olmak" suçundan 2 yıldan 15'er yıla kadar hapis cezası isteniyor. İddianamede, altın madenini o dönem işleten şirketin Kanadalı yöneticisi I.R.G. ile C.Y.D. ve K.Ö. hakkında ayrıca "Çevreyi taksirle kirletmek" suçlarından adli para ya da toprak, su veya havada kalıcı etki bırakması halinde 2 aydan 1 yıla kadar hapis cezası talep ediliyor. Davanın ilk duruşması 17 Mart'ta yapılacak.