ANKA Ekonomi Editörü Zülfikar Doğan: Asgari Ücrette IMF-İşveren-Şimşek İttifakı kazandı, faiz indirimine alan açıldı

Haber-Analiz: Zülfikar Doğan

(ANKARA) - 2025 yılında uygulanacak Asgari Ücret, gece operasyonu ve İktidar-İşveren ortaklığı ile yüzde 30 artış üzerinden 22 bin 140 TL olarak açıklandı. İşverenlere sağlanan asgari ücret desteği 700 liradan 1000 liraya yükseltilirken, işçi temsilcilerinin yer almadığı masada belirlenen bu tutar ile iktidar bir kez daha çalışan, emekçi, dar gelirli milyonlara tercihinin ve tarafının patronlar ile sermayeden yana olduğu mesajını verdi.

Hafta başında yapılan Cumhurbaşkanlığı Kabinesi toplantısından sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun (AÜTK) Perşembe ya da Cuma günü toplanarak karar vereceğini açıklamıştı. Ancak toplantının alelacele öne çekilmesi ve tarafların gece toplantıya çağrılması Cumhurbaşkanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik ve Hazine ve Maliye Bakanlığı üçgenindeki görüşme trafiği sonunda kararlaştırıldı.

Bakan Işıkhan’ın hafta başına ilan ettiği AÜTK son toplantı takviminin aynı zamanda 26 Aralık Perşembe günü yılın son toplantısını yapacak olan Merkez Bankası (MB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı ile çakışması önemli handikaptı. Cumhurbaşkanının artık başlamasını istediği faiz indirimi konusunda ciddi siyasi baskı altında olan PPK ve MB yönetiminin bunun öncesinde yeni asgari ücretin açıklanarak hiç değilse ellerinin bir nebze rahatlatılmasını istediği kulislerde dile getiriliyor.

"S&P bile iktidardan, işverenden insaflı çıktı"

MB Başkanı Fatih Karahan’ın daha önce ABD’de katıldığı toplantılarda yabancı finansörlere asgari ücretin yüzde 25 artmasının makul ve dezenflasyon programıyla uyumlu olacağını ifade etmesiyle verilen sinyal, IMF ve uluslararası reyting kuruluşları S&P, Moody’s, Fitch’in yeni not artışı için zorunlu kıldığı ön koşuldu.

IMF asgari ücret zammının hedef enflasyona göre (2025 için yüzde 21) belirlenmesini isterken S&P’nin son not artışında gündeme getirdiği talep yılsonu enflasyonu ile hedef enflasyonun ortalaması olan yüzde 32,5 idi. Açıklanan yüzde 30 zam oranına bakıldığında S&P’nin bile iktidardan, işverenlerden daha insaflı olduğu söylenebilir.

Aslında iktidarın 2025 yılı için OVP’de ilan ettiği yüzde 17,5 ve MB enflasyon raporunda açıklanan yüzde 21 dışında asıl örtülü enflasyon hedefi yüzde 30-34 arasında. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının 2025 Yatırım Programında farklı sektörler için öngörülen fiyat artış deflatörü bu oranda. Dolayısıyla 2025 için asıl beklenen resmi enflasyon yüzde 30’lar düzeyinde.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve ekonomi yönetimi IMF ve uluslararası finans temsilcileriyle yapılan pazarlıklarda taahhüt ettikleri gibi asgari ücretin gerçekleşen enflasyonun üzerinde artırılması ve refah payı ilavesinin enflasyonu azdıracağı, dezenflasyon programını sekteye uğratacağını öne sürdü. Bu gerekçeyle de azami yüzde 25-30 arası bir artışın üzerine çıkılmamasında ısrarcı oldular. Başta Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği (MÜSİAD) ve diğer işveren örgütleri Şimşek’e destek verip asgari ücrette yüzde 25’i aşan artışın işverenleri ve ülke ekonomisini darboğaza sürükleyeceğini sıklıkla dillendirdiler. IMF ve uluslararası reyting kuruluşları, iktidarın kredi, borç ve dış kaynak beklediği uluslararası finansörler ve içeride de Şimşek ve başında olduğu ekonomi yönetimiyle işverenlerin oluşturduğu geniş ittifakın ördüğü bu duvar karşısında işçi kesiminin masada ve sahada yenilgisi kaçınılmaz hale geldi.

"Yüzde 30'luk asgari ücret zammı Merkez Bankası faiz kararını belirginleştirdi"

Asgari Ücret ve faiz indirimi pazarlıklarıyla eş zamanlı olarak başta TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu olmak üzere MÜSİAD, İSO, İTO, ATO ve ASO gibi Türkiye’nin en büyük ve güçlü örgütlerinin, oda başkanlarının art arda faiz indirimi ve krediye erişimin kolaylaştırılması mesajları yayınlaması, zemin hazırlama ve kamuoyu oluşturma açısından önemli bir hamleydi. Çarşamba gecesi yüzde 30 zamlı yeni asgari ücretin ilan edilmesiyle perşembenin gelişi, MB-PPK toplantısından çıkacak faiz kararı da ciddi ölçüde belirginleşti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz indirimi ısrarı karşısında Şimşek ve MB yönetiminin asgari ücret artışının düşük tutulması durumunda bunun mümkün olabileceğini gündeme getirerek Cumhurbaşkanını ikna ettikleri anlaşılıyor.

Cumhurbaşkanının asgari ücrete son bir dokunuşta bulunabileceği yönündeki beklentilerin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gece yarısı sosyal medya hesabından paylaştığı ’22 bin 140 TL asgari ücret hayırlı olsun’ mesajıyla hüsrana dönüştüğü söylenebilir. Asgari ücrette beklentilerin çok altında, mevcut açlık ve yoksulluk sınırının dörtte biri düzeyindeki artışın yarattığı düş kırıklığı aynı zamanda ocak ayında açıklanacak memur ve emekli maaş zamlarının akıbeti açısından da sinyal niteliğinde. 9 Milyon asgari ücretliye yaşatılan hüsranın benzeri 10 gün sonra 5 milyon memuru ve 16,5 milyon emekli, dul ve yetimi bekliyor.

Bir gece önce tüm maktu vergilere, ÖTV, ATV, MTV, ÖİV’ye yüzde 43,93’lük yeniden değerleme oranında (YDO) zam yapan Cumhurbaşkanının, milyonlarca asgari ücretlinin maaş artışını bu zamların yüzde 14 altında ilan etmesi çalışanların, emeklilerin, memurların ‘enflasyona ezdirilmeyeceği’ vaadinin içini boşaltırken, milyonlarca kişi için 2025’in 2024’ten çok daha zor ve çetin olacağını, yoksulluğun sıradanlaşacağını gösteriyor.