Hal esnafı da şikayetçi: "Her gün vergilere, mazota, elektriğe, suya zam geliyor. Artan fiyatlardan her zaman tüketici kaybeder"

Haber: Batuhan DÜKEL - Kamere: Yasin KABADAYI

(ANKARA)- Ankara Büyükşehir Belediyesi Toptancı Halinde bir meyve-sebze esnafı akaryakıt zamlarından ve artan giderlerden dert yanarak, "Marketler, halden mal aldığı zaman en az 12-13 lira masrafı var. Her gün vergilere, mazotlara, elektriğe, suya zam geliyor" dedi. ''Akaryakıta çok güzel bir zam geldi. Devlet için güzel ama millet için değil'' diyen bir başka esnaf, ''Zamlar, ister istemez ürüne yansıyor, bu da üreticiye değil, tüketiciye yansıyor. Artan fiyatlardan her zaman tüketici kaybeder'' ifadesini kullandı.

OECD'nin Kasım 2024 gıda enflasyonu raporuna göre, OECD ülkelerinin yıllık enflasyon ortalaması yüzde 4.5 iken Türkiye'de bu yüzde 47.1'lik gıda enflasyonu oranıyla listenin ilk sırasında yer alıyor. Motorinin litre fiyatına yapılan 1 lira 47 kuruşluk zam ile Ankara'da 47 lira 88 kuruşa satılan motorin ve otoyol geçiş ücretlerine gelen zamlarla birlikte gıda enflasyonunun daha da artacağı öngörülüyor.

ANKA Haber Ajansı Ankara Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali'ndeki toptan alışveriş yapan pazar esnafını ve hal esnafına artan maliyetlerin gıda fiyatlarına etkisini sordu. Hal esnafı, artık üründen çok giderlere harcama yaptıklarının altını çizerken, akaryakıtı ve köprü ve otoyol ücretlerine gelen zamların, sebze ve meyve fiyatlarında artış olarak tüketiciye yansıyacağını vurguladı.

Toptancı haline alışverişe gelen bir pazarcı esnafı, vatandaşın pazara gelemediğini belirterek, "Şu an tezgahta en çok satılması gereken yeşillikken satılamıyor, enflasyon yüksek olduğu için. Enflasyona bir çare bulunması lazım. Vatandaşlar, ucuz diye pazara geliyordu artık pazara da gelmiyor. Pazarda bir kasa tere 200 lira, biz 140-150 liraya alıyoruz. Bir kasadan 50 lira kazanıyoruz" ifadelerini kullandı.

Bir başka pazar esnafı da giderlerin arttığını belirterek, şunları söyledi:

''Bizim kar marjımız en fazla yüzde 20. Zaten onunla da vergimizi ödüyoruz, Bağ-Kurumuzu yatırıyoruz, arabanın giderlerini karşılıyoruz. 25 bin liralık mal aldım bugün. Bazı günler zarar ediyoruz, bazen 2 bin, bazen 5 bin kazandığımız günler de oluyor. Üç gündür 50 bin liralık ürün satıyoruz, daha parasını çıkartamadık."

Aynı pazar esnafı, süpermarketteki fiyatları ise "Süpermarketlerin bizden daha fazla giderleri var. Kiralar yüksek ve eleman çalıştırıyorlar. Süpermarketler raf ömrü uzun kaliteli mal alıyorlar" diye değerlendirdi.

"Biz marketlere de hak veriyoruz"

Bir hal esnafı ise maliyetlerin yüksek olduğunu belirterek, süpermarketlerde satılan ürünlerin fiyatlarına ilişkin şunları söyledi:

"Mal pahalı, maliyetler yüksek. Zaten kazancımız yok. 30 lira olan mandalinaya 10 lira market kar koyacak ki satmak zorunda. Sonra sizler veya bizler markete gidiyoruz 'bu ürünler niye pahalı?' diye soruyoruz. Kardeşim bunun maliyeti var. Bugün yine mazota zam geldi. Süpermarketlerin kirası var, 20-30 işçi çalıştırıyorlar. Biz marketlere de hak veriyoruz. Üretici de haklı onların da gübresi var, ilacı var, depo parası var, buzhanesi var."

''Şimdi mal para etmiyor, para masrafa gidiyor''

"Bölgelerdeki fiyatlar şu anda buradaki fiyatlardan daha yüksek. Masraflardan dolayı çiftçi de zor durumda, esnaf da zor durumda. 30 liraya aldığımız bir malın buraya gelene kadar 17-18 lira masrafı var öyle olunca 47-48 liraya mal oluyor. Marketler bizden bunu 47 liraya aldığı zaman 70-80 liraya satmazsa zarar eder. Ankara'da en kötü mağazanın 250-300 bin lira kirası var, 20-30 işçi çalıştırıyor, elektriği, suyu yani halkın basından duyduğu gibi değil. Ben geçen sene 3 liraya dalında mandalina aldım, burada 10-12 liraya sattım, 4,5 milyon lira zarar ettim. Dalında 5 liraya satın aldığın ürünü burada 20 liraya satarsan para kazanma şansın yok. Market, halden mal aldığı zaman en az 12-13 lira masrafı var. Şimdi mal para etmiyor, para masrafa gidiyor. Her gün vergilere, mazotlara, elektriğe, suya zam geliyor."

"Maliye alış-satış fiyatı arasındaki makası sürekli takip etse çok güzel olur"

Bir başka hal esnafı kış mevsimi dolayısıyla en çok turunçgil meyvelerinin satıldığını belirterek, ''Şu an en çok revaşta olan ürünler turunçgiller. Bizim tezgahımızda portakalın kilosu 30-35 lira" dedi.

Marketlerin 30 liraya aldığı portakalı ne kadara sattığının sorulması üzerine ensaf, "39.95 TL'ye satıyor marketler, fazla bir kar payı koymuyorlar. Akaryakıta çok güzel bir zam geldi. Devlet için güzel zam ama millet için değil. Örneğin, 28 bin liraya aldığım malın 30 bin lira maliyeti oluyor. Zamlar olduğu için ister istemez ürüne yansıyor, bu da üreticiye değil tüketiciye yansıyor. Artan fiyatlardan her zaman tüketici kaybeder. Örneğin asgari ücretli birisi evine portakal alacak 50 lira, mandalina alacak 40 lira, ekmek 12,5 lira bu adamın aldığı maaşla geçimi yok. Maliye alış-satış fiyatı arasındaki makası sürekli takip etse çok güzel olur."