İnsan Hakları İzleme Örgütü: “İsrail, Lübnan’da en az 17 bölgeye beyaz fosfor bombalarıyla saldırdı”

(ANKARA) - İnsan Hakları İzleme Örgütü, İsrail’in Lübnan’ın güneyine saldırılarında beyaz fosfor bombaları kullandığını söyledi, “İsrail güçleri, nüfusun yoğun olduğu bölgelerde beyaz fosfor mühimmatı kullanmayı derhal bırakmalıdır” dedi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) bugün yaptığı açıklamada, İsrail'in güney Lübnan'da yaygın olarak beyaz fosfor kullanmasının sivilleri ciddi risk altına soktuğunu söyledi. Örgüt, İsrail ordusunun Ekim 2023'ten bu yana güney Lübnan'da en az 17 bölgede beyaz fosfor mühimmatı kullandığını belirtti. Bu yerleşim yerlerinin beşi, sivil nüfusun yoğun olarak yaşadığı yerler.

İnsan Hakları İzleme Örgütü Lübnan araştırmacısı Ramzi Kaiss, “İsrail'in nüfusun yoğun olduğu bölgelerde hava patlamalı beyaz fosfor mühimmatı kullanması sivillere ayrım gözetmeksizin zarar veriyor ve pek çok kişinin evlerini terk etmesine neden oluyor. İsrail güçleri, özellikle de daha az zararlı alternatifler kolayca bulunabiliyorken, nüfusun yoğun olduğu bölgelerde beyaz fosfor mühimmatı kullanmayı derhal bırakmalıdır” dedi.

Lübnan’ın güneyinden sekiz kişiyle görüşen ve sosyal medyada paylaşılan veya doğrudan araştırmacılara iletilen 47 fotoğraf ve videoyu doğrulayan HRW, İsrail'in Güney Lübnan'da yaygın olarak beyaz fosfor kullanmasının, yangın çıkarıcı silahlarla ilgili daha güçlü bir uluslararası hukuka duyulan ihtiyacı ortaya koyduğunu söyledi.

Uluslararası hukukta beyaz fosfor kullanımı

İsrail, yangın çıkarıcı silahlarla ilgili bağlayıcı tek belge olan Birleşmiş Milletler (BM) Konvansiyonel Silahlar Sözleşmesi'nin (CCW) III No'lu Protokolü’ne taraf değil. Sözleşme uyarınca sivil bölgelerde havadan yangın çıkarıcı silah saldırıları yasak. Ancak beyaz fosforun savaş suçu kapsamında görülmesine ilişkin bağlayıcı bir karar yok. Beyaz fosforun yaydığı dumanın açık alanlarda askeri birliklerin kamufle edilmesi gibi amaçlarla kullanılmasının önünde hukuki bir engel bulunmuyor.

Beyaz fosforlu mühimmatlar, silah olarak kullanıldığında yangın çıkaran silahlar olarak kabul ediliyor. Yangın çıkarıcı silahlar uluslararası hukuk tarafından açıkça yasaklanmasa da, hak örgütleri devletlerin bu silahların sivillere zarar vermesini önlemek için mümkün olan tüm tedbirleri alması gerektiğini vurguluyor.

İsrail, daha önce de beyaz fosfor kullanmakla eleştirilmişti

HRW, İsrail ordusunun 10-11 Ekim 2023’te Lübnan ve Gazze'ye açtığı topçu ateşinde beyaz fosfor atıldığını videolar ve görgü şahitleri ile doğruladıklarını belirtmişti. Gazze’de beyaz fosfor kullanmadığını söyleyen İsrail ordusu, Lübnan’daki kullanımla ilgili sessiz kalmıştı.

Beyaz fosforun etkileri

Beyaz fosfor dumanı, insanlar için son derece tehlikeli. Solunduğunda ciğerlerde ani yaraların oluşmasına ve boğulmaya yol açıyor. Ciltte yanıklara yol açan beyaz fosfor, oksijenle temas ettiği anda kolayca alev alıyor. Bomba olarak kullanıldığında ise patlayıcı etkisinin yanı sıra yangınların çıkmasına da sebep oluyor.