Yüzde 5 ocak enflasyonu, asgari ücretlinin bin 100 lirasını en düşük emekli aylığının 700 lirasını çaldı

Haber Analiz: Zülfikar Doğan

(ANKARA) - Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in "Ücretlileri, emeklileri enflasyona ezdirmedik" iddiası, yılın ilk ayında TÜİK’in resmi enflasyon verisiyle tekzip edildi. Daha yılın birinci ayında asgari ücrete yapılan yüzde 30, memur aylıklarına yapılan yüzde 11,54 ve işçi emeklileriyle en düşük emekli aylığına yapılan yüzde 15,75 oranındaki artışlar 5 puan eridi. Asgari ücret zammı yüzde 25’e, memur ve memur emekli zamları yüzde 6,5’a, en düşük emekli aylığıyla SGK’lı işçi ve Bağ-Kur emekli aylıklarına yapılan zam yüzde 10’a geriledi.

22 bin liraya çıkartılan yeni asgari ücretin 1100 lirası, 42 bin liraya yükselen en düşük memur maaşının 2100 lirası, 19 bin lira olan en düşük memur emekli aylığının 950 lirası, 14 bin 469 liralık en düşük emekli aylığının 723 lirası daha cebe girmeden enflasyon marifetiyle çalınarak buharlaştı.

Ocak ayında tüketici fiyatlarındaki artış TÜİK verisiyle aylık yüzde 5,03, yıllık yüzde 42,12 oldu. 2025 yılı için yüzde 43,93 olarak belirlenen Yeniden Değerleme Oranına (YDO) endeksli ÖTV başta olmak vergi, harç ve ceza artışları, kamu tarafından belirlenen köprü, otoyol geçiş ücreti zamları, toplu taşıma, sağlık, ilaç zamları ve katkı paylarındaki yüzde 100’ü aşan artışlar ocak enflasyonunun yüksek geleceğini daha baştan işaret ediyordu.

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan geçen ay Londra’da yabancı bankerlere ve finans yöneticilerine yaptığı sunumda ocak ve şubat aylarında enflasyonun yüksek çıkmasını öngördüklerini, ocakta yüzde 4-5 arasında bir enflasyon beklediklerini ifade etmişti. Geçen yılın şubat ayında yüzde 2,92 olan TÜFE artışının bu yılda yine en az yüzde 3 dolayında gelmesi bekleniyor. Dolayısıyla ilk iki ayda maaş ve ücret zamlarının yaklaşık yüzde 10’u erimiş olacak.

Milyonlar göz göre göre enflasyona ezildi

Geçen yılın ocak ayında yüzde 6,70, yıllık yüzde 64,86 olan tüketici enflasyonu bu yılın ocak ayında yüzde 5,03 olunca yıllık enflasyon da baz etkisiyle yüzde 42,12’ye indi. Ancak Merkez Bankası’nın yüzde 21 olarak ilan ettiği yılsonu enflasyon hedefi daha ilk ayda zora girdi. Yüzde 5’lik ocak enflasyonu ardından hedefin tutması için kalan 11 ayda aylık enflasyonun yüzde 1-1,10 oranında olması gerekiyor. Şubatta en az yüzde 3 enflasyonun gerçekleşmesi durumunda kalan 10 ayda aylık enflasyonun yüzde 1’in de altına inmesi gerek. Orta Vadeli Program’daki (OVP) yüzde 17,5’luk yılsonu hedefi ise şimdiden çöktü.

Enflasyon sıfır bile olsa yeni asgari ücret aç kalmamaya yetmiyor

Asgari ücret 22 bin 104 TL olarak açıklandığında bu tutarın açlık ve sefalet ücreti olduğu, bir-iki ay içinde açlık sınırının altında kalacağı dile getirilmesine karşılık iktidar ve işveren kesimi bu ücreti milyonlarca aile için yeterli gördü. Nitekim Türk-İş’in 31 Ocak’ta açıkladığı 2025 Ocak ayı açlık sınırı 22 bin 131 TL oldu. 4 kişilik bir ailenin sadece bir aylık gıda ve beslenme ihtiyacı için gerekli harcamayı ifade eden bu tutar 22 bin 104 liralık asgari ücretin üzerinde. Dolayısıyla enflasyon sıfır olsa bile yeni asgari ücret aç kalmamaya yetmiyor. Son bir haftada simit fiyatı 5 TL zamla 15 liradan 20 liraya yükseldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın artık simit-çay hesabı yapmasına olanak kalmadı. 1 Şubat'tan itibaren meskenlerde kullanılan elektrik tarifesi tüketim miktarına göre yüzde 140 zamlandı. 1050 liraya kadar olan faturalar 2 bin liraya çıkacak. Pek çok ilde toplu taşıma ücretleri 1 Şubat'tan geçerli olarak yüzde 35-45 zamlandı. Ramazan öncesi iktidar gıda üreticilerini ve toptancılarını yüksek para cezasıyla tehdit ederek zam yapmamalarını şart koşuyor.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar gübre fiyatlarının sadece bir ayda yüzde 10 zamlandığını, üretici maliyetlerinin hızla yükseldiğini, gıda fiyatlarının daha da artacağını ilan etti. Ocak enflasyonun ortaya koyduğu tablo, şayet yine kâğıt üzerinde rakam-hesap oyunları yapılmazsa yılsonunda enflasyon ekonomi yönetiminin iddia ettiği gibi yüzde 20’lerde değil en az yüzde 30’larda olacak. Maaşlara ciddi oranda ara zam yapılmazsa enflasyon milyonlarca kişiyi, aileyi, çalışanları, emeklileri, çiftçiyi, esnafı ezmeye devam edecek.