ABD Dışişleri Bakanı Rubio’dan Panama’ya ültimatom: “Kanal üzerindeki Çin kontrolünü azaltın”
(ANKARA) - ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Panama Devlet Başkanı Jose Raul Mulino ve Panama Dışişleri Bakanı Javier Martinez-Acha ile yaptığı görüşmede, “Çin'in kanal üzerindeki etkisinin kabul edilemez olduğu ve acil değişiklikler yapılmadığı takdirde ABD'nin Panama ile yaptığı anlaşma uyarınca haklarını korumak üzere gerekli önlemleri alması gerekeceğini” belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump, Panama Kanalıyla ilgili “Çinli askerlerin kanalı işlettiğine” ilişkin bir iddia ortaya attı. Trump ayrıca, anlaşmalar uyarınca hukuka aykırı olmasına rağmen “kanalın işletmesinin Çin’de olması yüzünden ABD gemilerinden haksız yere daha fazla ücret alındığını” ileri sürdü.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Rubio'nun Panama ziyaretine ilişkin bir açıklama yaptı. Açıklamaya göre Rubio, Panama Devlet Başkanı Mulino ve Panama Dışişleri Bakanı Martinez-Acha ile Panama City'de bir araya geldi. Rubio, “Trump'ın Çin'in kanal üzerindeki etkisinin kabul edilemez olduğuna inandığını” belirterek, “acil değişiklikler yapılmadığı takdirde ABD'nin Panama ile yaptığı anlaşma uyarınca haklarını korumak üzere gerekli önlemleri alması gerekeceğini” söyledi.
Rubio, görüşmenin ABD ile Panama arasındaki stratejik ilişkinin yeniden canlandırılmasına yönelik “önemli bir adım” olduğunu vurguladı ve ABD'nin her iki ülkeyi de “daha güvenli, daha güçlü ve daha varlıklı hale getirme konusundaki kararlılığına” değindi. Rubio, “düzensiz göç krizini sona erdirmek için iş birliğine dayalı çabaların önemini” de belirtti.
Bu uyarı, ABD Başkanı Donald Trump'ın “kanalı geri alma sözü vermesinin” ve Rubio ile Panama Devlet Başkanı Mulino'nun, dün bir araya gelmesinin ardından geldi.
ABD’nin Çin endişesi
ABD medyasında yer alan haberlere göre, ilk Hispanik ABD Dışişleri Bakanı olan Marco Rubio, bölgedeki bazı liderlere ve Çin'e karşı “keskin” tutumuyla biliniyor. Panama birçok konuda ABD ile yakın iş birliği içinde olsa da Rubio'nun ziyareti, yönetimin ABD'nin “kendi arka bahçesi olarak gördüğü ülkelerde” Çin yatırımlarına tahammülsüzlüğüne işaret ediyor.
Rubio, Panama'da Çin'in limanlardaki çıkarlarını, bir çatışma ya da ticaret savaşı durumunda ABD ticaret ya da savaş gemilerini engellemek için kullanabileceğini iddia etti. Rubio, geçen hafta ABD medyasına verdiği bir demeçte, "Eğer Çin Panama Kanalı'ndaki trafiği engellemek isteseydi, engelleyebilirdi. Bu bir gerçek... Başkan Trump bunu gündeme getiriyor ve biz de bu konuyu ele alacağız... Bu dinamik devam edemez" demişti.
Mulino: “Kanal hakkında müzakere edemem, kanal Panama'ya aittir”
Mulino, gazetecilere yaptığı açıklamada, “kanalı ele geçirmek için ABD askeri gücüne yönelik ciddi bir tehdit görmediğini belirterek, Trump'ın Çin etkisine ilişkin endişelerini gidermek için ABD ile teknik düzeyde görüşmeler yapılmasını önerdiğini” söyledi. Ancak Trump'ın kanalı geri alma sözü, Panama'da önemli bir tepkiye yol açtı; 31 Ocak Cuma günü Panama City'deki protestocular, Trump ve Rubio'nun büstlerini yaktı.
Mulino, 30 Ocak Perşembe günü “kanalın mülkiyeti” konusunun Rubio ile görüşülmeye açık olmadığını söyleyerek, “Kanal hakkında müzakere edemem, hatta bir müzakere süreci bile başlatamam. Bu konu kapanmıştır, kanal Panama'ya aittir” dedi.
Panama Kanalı, on yıllar önce ABD ile imzalanan bir tarafsızlık anlaşması uyarınca işletmesi de dahil Panama hükümetine ait. Ancak Çinli şirketler, kanalın yakınındaki liman ve terminallere büyük yatırımlar yaptı. Hong Kong merkezli bir şirket, kanalın girişlerine yakın beş limandan ikisini işletiyor.
