Avrupa’daki elektrik kesintileri... Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Mahir Ulutaş: “İspanya, sistemi neredeyse tamamen ayağa kaldırdı; bu olayın, Türkiye’yi etkileme ihtimali artık çok düşük”
Haber: Nilgün Hande ÖZTÜRK
(ANKARA) - Avrupa’da İspanya başta olmak üzere pek çok ülkeyi etkileyen elektrik kesintisi, yaşamı durma noktasına getirmişti. Kesintinin nedeni henüz açıklanmazken, İspanya’da sistemin yeniden ayağa kaldırıldığı bildirildi. Ancak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın dün, “kesintinin Türkiye’yi etkileyebilecek boyutta olduğunu” söylemesi endişelere yol açtı. ANKA Haber Ajansı’na konuşan TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mahir Ulutaş, “İspanya, sistemi neredeyse tamamen ayağa kaldırdı; bu olayın, Türkiye’yi etkileme ihtimal artık çok düşük” dedi.
Avrupa’nın İber Yarımadası'nın büyük bir bölümünü vuran, neden kaynaklandığı bilinmeyen büyük elektrik kesintisi dün hem İspanya hem de Portekiz'de hayatı durma noktasına getirmişti. Kesinti, hava ulaşımını etkilemiş, toplu taşımayı durdurmuş ve hastanelerdeki rutin işlemleri kısıtlamak zorunda bırakmıştı. Binlerce kişi metrolarda mahsur kalırken ameliyatlar ertelendi, trafik lambalarının çalışmaması nedeniyle yollarda büyük kaos yaşandı, İspanya OHAL ilan etti.
Fransa ve Belçika’nın küçük bir kısmında da elektrik kesintileri yaşandığı belirtildi. İspanya başta olmak üzere kesintiden etkilenen diğer ülkelerde, elektrik tedariğinin kademeli olarak yeniden sağlandığı açıklandı.
Sanchez: “Yüzde 60 elektrik üretimi kaybı yaşandı”
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, "ülkenin, beş saniye içinde ulusal talebin yüzde 60'ına denk gelen 15 gigawattlık (GW) bir elektrik üretimi kaybı yaşadığını" söylerken, güç kaybının nedenlerinin bilinmediğini ve araştırmaya devam ettiklerini belirtti. Portekiz Başbakanı Luis Montenegro, kesintinin arkasında bir siber saldırının olduğuna dair “hiçbir belirti” olmadığını söyledi.
Bayraktar: Bizi etkileyebilecek boyutta bir sıkıntı çünkü biz de Avrupa’nın sistemine bağlıyız”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, dün Avrupa'daki elektrik kesintilerinin Türkiye'yi etkileme ihtimaline ilişkin olarak, "Şu anda bu sıkıntıdan Türkiye etkilenmedi. Ama bizi etkileyebilecek boyutta bir sıkıntı çünkü biz de Avrupa’nın sistemine bağlıyız" açıklamasında bulundu.
Ulutaş: “Burada üretim ve tüketim arasındaki denge, radikal bir şekilde kopuyor”
Avrupa’daki elektrik kesintilerinin boyutları, maaliyetleri ve Türkiye’yi ne derece etkileyebileceği konusunda TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mahir Ulutaş, ANKA Haber Ajansı'na yaptığı açıklamada, "Kesintilerin neden olduğuna ilişkin hala resmi bir açıklama yok” dedi. Ulutaş, şöyle konuştu:
"İspanya’nın sistem operatörü olan elektrik şirketi, 'sürecin uzun süreceği detaylı bir analiz yapacaklarını' söyledi. Ancak şu an birtakım detaylar netleşmeye başladı. Görünen o ki İspanya’nın güneybatısında anlık bir enerji düşüşü oluyor. Sebebini, neden böyle bir anlık enerji düşüşü olduğunu, operatör açıklamıyor. Sonra sistemi tekrar ayağa kaldırmaya çalışıyorlar ancak beş saniye içerisinde komple bir çöküş oluyor. Yani burada üretim ve tüketim arasındaki denge, bir anda radikal bir şekilde kopuyor.
“İspanya işletmesi, bu üretim ve tüketim dengesini koruyamamış durumda”
İspanya Başbakanı’nın yaptığı açıklamaya göre, İspanya’da elektrik üretimi bir anda yüzde 60 oranında düşüyor, beş saniye içerisinde. Bunun nedenin ne olduğu konusunda ancak teknik bir araştırmayla çıkabilir. Ama elektrik sisteminde, sizin anlık elektrik üretim ve tüketim dengesini sağlamanız çok önemlidir. Bu dengeyi sağlayamazsanız, bir anda sistemin frekansı, stabilitesi, dengesi bozulduğu için normalde sağlıklı olan santraller de devre dışı kalmak zorunda kalır. Yani, sistemle senkronize olamadıkları için senkronizasyon sorunu yaşarlar ve kendilerini korumak için üretimi durdurmak zorunda kalır. Bu, üst düzey teknik bir iştir ve bunun yapılamadığı görülüyor. Öncelikle, neden böyle bir problem olduğunu anlamamakla birlikte görünen şey şu ki İspanya işletmesi, bu üretim ve tüketim dengesini koruyamamış durumda.”
“Siber saldırılardan değil; teknik bir problem gibi görünüyor”
Siber saldırılar sonucunda kesintilerin yaşandığına ilişkin iddialara Ulutaş, şu cevabı verdi:
“Siber saldırı konusunda yetkililerin yaptığı açıklamada, ihtimal dahilinde olmadığı söylendi. Bir siber saldırı olasılığı, tabi ki insanların aklına geliyor. Üst düzey artık otomasyon sistemlerinin olduğu ve bilgisayarların pek çok kararı aldığı hızla aksiyon alınan bir dünyada, siber saldırı gündeme geliyor ama en azından yapılan açıklamalarda, böyle bir ihtimali devre dışı bıraktıklarını söylüyorlar. Dolayısıyla daha teknik bir problem gibi görünüyor.”
“Kesintilerin sebep olduğu ciddi bir maliyeti olduğunu söylemek mümkün”
Kesintilerin mali boyutları ele alındığında Ulutaş, şöyle konuştu:
“Koskoca İspanya ekonomisinin bir gün boyunca durduğu bir durumda milyar dolardan bahsediliyor ama tabi o ülkenin ölçeğine ve ekonomik gelişmişlik düzeyine göre belirlenmiş bir parametre. Ama İspanya ekonomisinin de dünyada 15 ekonomi içerisinde olduğu düşünülürse ciddi bir maliyeti olduğunu, üretim kaybının ve ikincil kayıpların olduğunu söylemek mümkün.”
“Sistem çöktü ve tekrar ayağa kaldırmaya başladılar”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar’ın söylemlerinden sonra Türkiye’nin bu kesintilerden etkilenip etkilenilmeyeceği sorulan Ulutaş, “Artık bu olayda sistem çöktü ve İspanya, ayağa kaldırmaya başladı. Dolayısıyla bu somut olayın, Türkiye’yi etkileme ihtimal artık çok düşük” diye yanıt verdi. Ulutaş, şunları da söyledi:
“Böyle olaylar yaşanıyor. Örneğin; 2006 yılında, Almanya’da bir sistem problemi olmuştu. Bu olay, Portekiz ve Fas’a kadar etkilenmişti. Uzun mesafeyi de etkileyen bir iş bu. Avrupa’nın elektrik senkron alanı sistemindeki herhangi bir problem, Türkiye’yi de etkiler ama bu somut durum için o ihtimal artık yok veya çok düşük. Çünkü sistem çöktü ve tekrar ayağa kaldırmaya başladılar. Hatta büyük oranda, kontrol sağlandı.”
