İstanbul, İran’ın nükleer programına ilişkin Avrupa ile yapılacak görüşmelere ev sahipliği yapıyor
(ANKARA) - İran ile Avrupa ülkeleri arasında bugün İstanbul'da gerçekleştirilmesi beklenen nükleer görüşmeler, dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde yapılacak.
İran ile ABD arasında Umman aracılığıyla gerçekleştirilen müzakerelerinde de devam ettiği bir dönemde gerçekleşen görüşmeye İran ve Türkiye temsilcilerinin yanı sıra Avrupa üçlüsü olarak anılan Almanya, İngiltere ve Fransa’dan temsilciler katılıyor. İran Dışişleri Bakanı, görüşmelerin dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde yapılacağını daha önce belirtmişti.
Görüşme öncesinde Fransa’nın Le Point dergisinde yayımlanan makalesinde, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Avrupa ülkelerinin İran’a yönelik BM yaptırımlarını yeniden devreye sokması durumunda "geri döndürülemez sonuçlar" doğacağı yönündeki uyarısını yineledi. Arakçi İran’ın Avrupa ile “yeni bir sayfa açmaya hazır” olduğunu da vurguladı.
2015 yılında varılan ve resmi adı Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) olan nükleer anlaşma; İran’ın nükleer faaliyetlerini sınırlandırması karşılığında ekonomik yaptırımların kaldırılmasını öngörüyordu. ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa ve Almanya (P5+1) anlaşmanın taraflarıydı. Ancak Trump, başkanlığının ilk döneminde, 2018 yılında ABD’yi tek taraflı olarak anlaşmadan çekmiş ve İran’a yeniden sert yaptırımlar uygulamaya başlamıştı.
Tahran, bu geri çekilmenin ardından bir yıl boyunca anlaşmaya bağlı kalmış, ardından kademeli olarak yükümlülüklerinden geri adım atmıştı. Avrupa ülkeleri, İran'ın anlaşmayı ihlal ettiğini düşünmeleri halinde 2015 anlaşmasına dahil olan ve "snapback" (tetik) mekanizması olarak bilinen süreci başlatarak BM yaptırımlarını geri getirme hakkına sahip. Bu mekanizmanın devreye alınabileceği son tarih ise 2025 yılının ekim ayı.
Öte yandan ABD merkezli Axios haber sitesine göre Trump yönetimi, İran ile yapılan görüşmelerin geçen hafta gerçekleşen dördüncü turunda İran’a yazılı bir anlaşma teklifi sundu. Ancak Arakçi, bu iddiayı yalanladı. Tahran Kitap Fuarı’nda yaptığı açıklamada, “ABD’den şu ana dek yazılı bir teklif almadık,” dedi. “Ancak şeffaflık içinde güven inşa etmeye ve nükleer programımız konusunda açık davranmaya hazırız, yeter ki yaptırımlar kaldırılsın” dedi.
