Ömer Fethi Gürer: Geriye dönük prim ödeyen tüm çırak ve staj yapanlara sigorta başlangıcı olarak işe başladıkları gün esas alınmalıdır
(ANKARA) - CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, ''sayıları bir milyonu aşan staj öğrencilerinin emeklerinin sömürüldüğünü ve emekliliğe esas sigorta başlangıcının işe başladıkları gün başlatılmamasıyla da haklarının gasp edildiğini'' belirterek, ''Staj ve çırak genç işsizliği düşük göstermek için TÜİK işçi saydığı gibi Bakanlık da işçi sayarak 18 yaş altı süreçte yaşlılığa esas sigorta başlangıcı olarak işe başladıkları günü esas almalıdır. Geriye dönük prim ödeyen tüm çırak ve staj yapanlara da bu hak tanınmalıdır” ifadelerini kullandı.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, yaptığı yazılı açıklamada, TÜİK tarafından staj öğrencilerinin genç işçi sayıldığını ve bu yolla genç işsizliğin azalmış gibi gösterildiğini, Bakanlık tarafından staj yapanların öğrenci olarak tanımlanıp yaşlılık sigortası yerine SGK kartı verilerek kaza sigortası ile çalıştırıldığını kaydetti.
Genç bedenlere işçilerle aynı işin yaptırıldığını ifade eden Gürer, şunları kaydetti:
''2017'de meslek liselerinden elde edilen gelir 215 milyon 268 bin TL iken bu rakam beş yılda yüzde 995 arttı. Bu verilere göre staj öğrencilerinin de aynı oranda aldıkları ücrette artış sağlanmadı. 2025 yılında net asgari ücretin yüzde 30'una tekabül eden 6.631,40 TL staj yapanlara verilmektedir. 20 kişiden az çalışan olan yerlerde ise bu ücret 3.315,70 TL olarak uygulanmaktadır. Çırak ve aday çırak için de öngörülen 6.631,40 TL olarak belirlenmiştir. Mühendislik Fakültesi öğrencisi için ise staj ücreti 7.736,63 TL. Asgari ücretin 22.104,67 TL olduğu günümüzde staj ve çırak ücretlerinin düşük kalması, bu yolla işverenin işçi yerine staj öğrencisi ve çırak tercih etmesi önemli bir avantaj sağlamaktadır. Bu sağlanan fayda çırak ve stajyere de ücret olarak yansımasa da en azından işe başladıkları gün yaşlılığa esas sigorta başlamalıdır. Staj ve çırak genç işsizliği düşük göstermek için TÜİK işçi saydığı gibi Bakanlık da işçi sayarak 18 yaş altı süreçte yaşlılığa esas sigorta başlangıcı olarak işe başladıkları günü esas almalıdır. Geriye dönük prim ödeyen tüm çırak ve staj yapanlara da bu hak tanınmalıdır.''
Gürer, Türkiye'de ara eleman açığının sürekli gündeme getirildiğini, bu açığın çırak ve staj yapanlara sağlanacak avantajlarla ortadan kaldırılmasının olası olduğunu belirtti. Gençlerin çalışmaya başladıklarında sağlanan düzenlemeyle ara eleman olmaya özendirilmelerinin yolunun açılabileceğine işaret eden Gürer, stratejik öğrencilik sürecinin bir döneminde teorik eğitim geliştirmek için işyerlerinde işçi gibi çalıştırıldıklarını ifade etti. Beceri kazanıp işi tanımaları açısından bu sürecin önemli ve yararlı olduğunu belirten Gürer, şu ifadeleri kullandı:
''Okul tarafından not sistemine dahil olan ve sigortalılığı devlet tarafından desteklenen bu süreç, işe başlangıç dönemi olarak genç yaşta yaşama ve geleceğe bakışı sağlamaktadır. İşe başladıkları gün SGK kartı ile sigortalanan staj öğrencisi, 18 yaşından önce verilen bu sigorta kartının bir sigortalılık başlangıcı değil, çalıştıkları staj süresi için kaza karşı bir sigorta olduğunu öğrenince bir haksızlık yapıldığını düşünmektedir. Bu süreç emekliliğe başlangıç sayılan sigorta olsa, işini öğrendiği süreçte işi sürdürerek sürecin içinde okul sonrası da kalır. En az üç yıla yakın bir fayda sağlamak, iş için çekici bir süreç olur.
Meslek lisesi döner sermaye yönetmeliğine göre, cirolar ne kadar katlanırsa katlansın öğrenciler en fazla 1 asgari ücret, üretimde yer alan öğretmenler ise en fazla 2 asgari ücret alabilmektedir. Örneğin, 2022'de 2 milyar 357 milyon TL'lik gelirin sadece 110 milyon 552 bin TL'si öğrencilere ücret olarak verildi. 2023'ün ilk 4 ayında ise elde edilen 1 milyar 349 milyon TL'nin ancak 65 milyon TL'si öğrencilere pay olarak düştü. Bu durumda meslek liseleri kazanç sağlarken, öğretmenler ve stajyerler bu gelirden desteklenmiyor. Bu gelir, öğrenci için işe başladıkları gün yaşlılığa esas sigortaya dönüştürülüp primin döner sermaye üzerinden karşılanması olasıdır. Sosyal devlet, alan değil veren olursa anlamlıdır. Staj ve çıraklar için geriye dönük olarak çalıştıkları sürelerin emekliliğe başlangıç sayılması, önemli bir mağduriyeti ortadan kaldıracaktır.''
