Yozgat’ta bağcılık, üniversite desteği ile gelişiyor

Haber: Seyfi ÇELİKKAYA

(YOZGAT) - Yozgat’ta yaş üzüm üretimini teşvik etmek ve yöreye özgü çeşitlerin korunması için 1991 yılında hazırlanan proje kapsamında Yozgat Bozok Üniversitesi tarafından yapılan alan taramasıyla belirlenen yöresel üzüm çeşitlerinden toplanan bağ çubukları aşılanıp, toprakla buluşturuldu. Yozgat Bozok Üniversitesi Ziraat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Emine Sema Çetin, "Yozgat, aslında bağcılığın çok eski olduğu bir bölge. Burada çok eski bağları görmek mümkün" dedi.

Yozgat’ta tarımsal üretimde alternatif gelir kaynaklarından olan bağcılığın gelişmesi, hastalık ve zararlılar ile mücadele, budamaya yönelik Yozgat Bozok Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve Yozgat Tarım Orman İl Müdürlüğü iş birliği ile bağcılığın yoğun yapıldığı, Şefaatli İlçesi Karanlıkdere mevkiinde uygulamalı budama eğitimine fakülte öğrencileri ve üreticiler katıldı. Budamanın yanında bağcılık ile ilgili yetiştiricilik, çelik ile çoğaltma teknikleri, aşılama, hastalık ve zararlılar konusunda bilgilendirmeler yapıldı. Son yıllarda yenilenen ve yeniden tesis edilen bağlar ile İl genelinde yaklaşık 22 bin 500 dekar alanda bağcılık yapılmaya başlandı.

"Bir tane asma evin tüm ihtiyacını giderebilir"

Yozgat Bozok Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçelikleri Bölümü'nden Prof. Dr. Emine Sema Çetin, fakülte bünyesinde 2018 yılında kurulan Aşılı Asma Fidanı üretim ünitesinde katılımcılara yaptıkları çalışmalar hakkında bilgiler verdi. Bir tane asmanın evin tüm ihtiyacını karşılayabileceğinin altını çizen Çetin, şunları söyledi:

"Bazı meyveler daha sınırlıdır, taze tüketilir, kuru tüketilir ama üzümde durum farklı. Bir kişinin evinin önünde küçük bir bahçesi varsa, küçücük bir toprak parçası varsa bir tane asması vardır. Kimse bana demez ki, ‘bir tane elma ağacım var’ demez ama herkesin evinin önünde bir tane asması vardır. O bir tane asma evin tüm ihtiyacını giderebilir. Taze olarak tüketebilir, kurtulabilir, şırasını değerlendirip, pekmez yaparak, sirke yaparak değerlendirebilir. Yetmez, yaprağı kullanır. Gerçekten çok fazla tüketim şekline sahip bir meyvedir, çekirdekli, çekirdeksiz, üzümün çekirdeği ayrı bir sektör. Olgunlaşma döneminden bize çok geniş bir yelpaze sunan bir meyve. Çok erken dönemde olgunlaşan üzümlerimiz var, çok geç dönemde olgunlaşan üzümlerimiz var. Dolayısıyla yıl olarak düşündüğümüzde çok uzun bir periyotta biz taze üzüm bulabiliyoruz. Bunu diğer meyvelerle kıyasladığımızda bunun hiçbirini alamayız. Dolayısıyla hem tüketim şekli, hem çeşit zenginliği, hem insan sağlığı üzerine etkileri düşündüğünüz zaman bağcılık gerçekten ayrı bir sektör. Çelikle çoğaltılması çok kolay, hiçbir sıkıntımız yok ama dünyaya yayılmış olan filoksera zararlısı nedeniyle biz mutlaka ‘Amerikan asma anacı’ dediğimiz, farklı türler, anaçlar üzerine çeşitlerimizi aşılıyoruz."

"Burada çok eski bağları görmek mümkün"

Prof. Dr. Emine Sema Çetin, Yozgat’ta bağcılığın tarihinin çok eski olduğuna vurgu yaparak, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Yozgat Bozok Üniversitesi Ziraat Fakültesi Aşılı Asma Fidanı üretim ünitesindeyiz. Bu üniteyi 2018 yılında Yozgat Valiliği tarafından finanse edilen bir proje kapsamında yaptık. Bu proje kapsamında burada masa başında Amerikan asma anaçları üzerine yerli çeşitlerimizi ya da standart çeşitlerimizi aşılayarak, aşılı fidanlarımızı elde ediyoruz. Yozgat, aslında bağcılığın çok eski olduğu bir bölge. Burada çok eski bağları görmek mümkün. Ancak zamanla bu bağlar ne yazık ki terkedilmiş, bir taraftan göçün olması, bir taraftan bağlarda ‘filoksera’ adını verdiğimiz zararlının olması, bunun en büyük nedenlerinden bir tanesi. Ziraat Fakültesi olarak, bir taraftan bu kaybolmaya yüz tutmuş yerel genotiplerimizi bölgede tekrar canlandırmak, diğer taraftan standart çeşitlerin bölge adaptasyonları konusunda yeni çalışmalar yapmak istiyoruz. Bu bağlamda Yozgat'taki bütün ilçeleri ve köyleri gezdik. Elimizde yerel bir genotip stokumuz oluştu. Şimdi bunlardan uygulamalı olarak burada öğrencilerimizle birlikte masa başında nasıl üretilir, hangi aşamalardan oluşur? Bunları uygulamalı olarak gösteriyoruz. Burada bir ön hazırlık odamız var, aşılarımızı burada yapıyoruz, masa başında aşılarımızı. Yan tarafta kaynaştırma ünitemiz var. Daha sonra dışarıda bir seramız var, aşılama fidan üretim serası. Biz tüm bu aşamaları uygulamalı olarak öğrencilerimize gösterip, en son fidan haline geldikten sonra araziye bunların dikimini gerçekleştiriyoruz."