Bağımsız İzmir Milletvekili Ösen, sanayicilerin e-ithalattaki mağduriyetlerini TBMM gündemine taşıdı
(ANKARA) - Bağımsız İzmir Milletvekili Seda Kaya Ösen, Ticaret Bakanı Ömer Bolat'ın yayımlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, elektronik ticarete ilişkin kanun çerçevesinde yurt içinde yerleşik e-ticaret şirketlerine yönelik birçok düzenleme bulunduğuna dikkati çekerek, "Ancak yurt dışı yerleşik şirketlerin bu düzenlemelere tabi olmadan faaliyet gösterdikleri görülmektedir. Bu durumda kanunun yerli şirketleri koruma amacı nasıl yerine getirilecektir?" diye sordu.
Ösen, "sanayicilerin, e-ithalattaki kontrolsüz süreçlerden dolayı yaşadıkları mağduriyetleri" Meclis gündemine taşıdı. Ösen, Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın yanıtlaması istemiyle Meclise soru önergesi verdi.
“Ticaret Bakanlığı, limitleri düşürüp vergileri artırsa da bu soruna çare bulunamamıştır”
Ticaret Bakanlığının e-ticarette haksız rekabet ve tekelleşmenin önüne geçmek amacıyla hazırladığı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 1 Ocak 2024'te yürürlüğe girdiğini belirten Ösen, bakanlığın da sonrasında da kanunu destekleyici alt mevzuatları tamamladığını ifade etti.
Düzenlemeler çerçevesinde yerli üreticileri ve firmaları korumak adına uluslararası firmalara, Türkiye’ye temsilci atama yükümlülüğü getirildiğini anımsatan Ösen, buna karşın bazı uluslararası e-ticaret firmalarının Türkiye’ye halen temsilci atamadığına dikkati çekti.
Ösen, şunları kaydetti:
"Bu durum da yerli üretici ve firmalarımızın mağdur olmasına sebep olmaktadır. Ticaret Bakanlığı, e-ithalatla yurda güvensiz ve kalitesiz ürün girişini azaltmak için gümrüksüz alışveriş limitini düşürüp vergileri artırmasına rağmen bu soruna tam olarak çare bulunamamıştır.
Nitekim, Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği ile Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneğinin, kamuoyuna yansıyan şikayetleri de yaşanan mağduriyetin boyutlarını gözler önüne sermektedir. Ayakkabı Sanayicileri Derneğinin sektör üzerine yaptığı bir çalışma sonucu elde edilen verilere göre sadece geçen yıl, Çin’de faaliyet gösteren ve Türkiye’de temsilcisi bulunmayan bir platformdan 7-8 milyon çift ayakkabı sipariş ettiği anlaşılmıştır. Söz konusu durum yerli sanayicinin ürettiği kaliteli ürünlerin rekabet gücünü zayıflatırken, aynı zamanda ciddi istihdam kayıplarına da neden olmaktadır. Yine sektör temsilcilerinin açıkladığı verilere göre 2022'de 380 bin dolaylarında olan istihdam bugün 250 binin altına gerilemiştir. 130 bine yaklaşık istihdam kaybının sebepleri arasında denetimsiz ve kontrolsüz e-ithalat gösterilmektedir. Ayakkabı sektöründe ihracat seviyesi 1,2 milyar dolar civarında seyrederken ithalat tutarı da 1,7 milyar dolara yükselmiştir.
“Güvensiz ürünle karşılaşan vatandaşlar karşılarında muhatap da bulamamaktadır”
Bununla birlikte 30 avro'nun altındaki gümrüksüz ürünlerin, gümrükten geçişinde herhangi bir teste tabi tutulmadığı da bilinmektedir. Öte yandan bu durum, haksız rekabet ve ülkemizdeki istihdam daralmasının yanı sıra bir de halk sağlığıyla ilgili endişelere sebep olmaktadır. Bu konuda Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği, Ticaret Bakanlığı ile temasa geçmiş ve bu şekilde Türkiye’ye getirilen ayakkabıların kanserojen ve alerjen risk taşıdığına yönelik iddiaların araştırılmasını istemiştir. Benzer şikayetler ev ve mutfak eşyaları sanayicilerinden de gelmektedir. Özellikle, mutfaklarda kullanılan küçük elektrikli ev aletlerinin e-ithalat yoluyla Çin’den gümrüksüz şekilde ülkemize sokulması birçok riski beraberinde getirmektedir. Güvensiz ürünle karşılaşan vatandaşlar karşılarında muhatap da bulamamaktadır.”
Ösen, önergesinde Ticaret Bakanı Bolat’a şu soruları yöneltti:
“Ticaret Bakanlığı, e-ticaret kanunu kapsamında ülkemize temsilci ataması gereken ancak halen atamayan firmalara ilişkin nasıl bir önlem alacaktır, bu konuda bir çalışma başlatılmış mıdır? 2024 içerisinde ve 1 Ocak-1 Mayıs 2025 tarihleri arasında ülkemize gümrüksüz şekilde giren ürün tutarının toplamı ne kadardır? E-ithalat ile yurda giren ve kanserojen riski taşıyan bu ayakkabı ve mutfak gereçlerinin toplatılması için bir çalışma yapılacak mıdır?
E-ticaret kanunu çerçevesinde yurt içinde yerleşik e-ticaret şirketlerine yönelik birçok düzenleme getirilmekte ve belli kısıtlamalar uygulanmaktadır. Ancak yurt dışı yerleşik şirketlerin bu düzenlemelere tabi olmadan faaliyet gösterdikleri görülmektedir. Bu durumda kanunun yerli şirketleri koruma amacı nasıl yerine getirilecektir?"
