TBMM KİT Komisyonu... TEDAŞ Genel Müdürü Yapıcı: Enflasyon muhasebesi uygulamasını tatbik edince ortalama 3 milyarlık bir zararla karşı karşıyayız
(TBMM) - TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) Komisyonu'nda sunum yapan Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ) Genel Müdürü Ömer Sami Yapıcı, "Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında, 2024 yılından itibaren bilançolarda enflasyon muhasebesi, enflasyon düzeltmesi uygulaması zorunluluğu getirildi. Bu zorunluluk gelmeden önce bizim bu seneki dönem bilançosu neticesinde dönem kârımız 1 milyar 400 milyon civarındaydı ama bu enflasyon muhasebesi uygulamasını zorunlu tatbik edince değerimiz, amortisman karşılığı ayırmak yani tüm Türkiye'deki dağıtım varlıklarının maliyetlerinden kaynaklı olarak büyük bir artış oluşunca biz ortalama 3 milyarlık bir zararla karşı karşıya gözüküyoruz. Faaliyet bazlı bir zararımız yok ama fiktif manada böyle bir zararla karşı karşıyayız" dedi.
TBMM KİT Komisyonu, AK Parti Aydın Milletvekili Mustafa Savaş başkanlığında toplanarak denetim kapsamında bulunan kurum ve kuruluşların 2021 ve 2022 yıllarına ilişkin bilanço görüşmelerine başladı. Komisyonda Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi 2021-2022 yıllarını kapsayan Sayıştay raporları ve önerileri görüşüldü.
TEDAŞ Genel Müdürü Ömer Sami Yapıcı, sunumunda, 21 tane dağıtım şirketinden müteşekkil bir dağıtım sektörlerinin olduğunu söyleyerek, şu ifadeleri kullandı:
"TEDAŞ personel bilgisine geçecek olursak toplamda bin 351 personelimiz var; bunun yaklaşık 574'ü Genel Müdürlük, merkez teşkilatında, 727'si ise taşrada hizmet vermektedir. Bakanlığımızın bize devretmiş olduğu yetki kapsamında, Bakanlığımızca yürütülen bu tasarruf bize kısmen devredilmiş, kısmen de EPDK yürütmektedir. Bu başlıklar başlıca kamulaştırma, yatırım, kullanıcıyla ilgili işlemler, işletme bakım faaliyetleri, hizmet kalitesi, bilişim ve şebeke işletim sistemleri olmaktadır. Genel denetim kapsamında en son 2023 yılında 21 periyodik, 64 kısmi denetim, 2024'te ise -kapattığımız yılda- 21 periyodik 55 kısmi denetim gerçekleştirdik.
Aydınlatmayla ilgili TEDAŞ elektrik arıza ihbar uygulaması devreye aldık 2019 yılında. Bu uygulamayla vatandaşlar ihbarda bulunabilmekte, şikâyetin zamanında giderilmemesi durumundaysa ilgili dağıtım şirketlerine mevzuatta öngörülen müeyyide uygulanmaktadır. 2025 Şubat ayı itibarıyla uygulamayı indiren yaklaşık 370 bin kişi tarafından bildirilen 1 milyon 600 bin küsur aydınlatma arızasının giderilme oranı yüzde 98 olarak gerçekleşmiştir. Anlık ihbar yaptığınızda, takibini yaparak, geri dönüşünü izleyerek veya olup olmadığını izleyerek ihbara devam ettirip buna ilişkin müeyyide uygulamasına yardımcı oluyorsunuz. Aydınlatma denetimi yapıyorduk. Bunlar da en son 2024 yılında 9 tane ara, 8 tane nihai denetim yaptık, aydınlatma denetimini gerçekleştirdik.
"Türkiye'deki dağıtım sisteminin ihtiyaç duyduğu kamulaştırma işlemlerinin süreçlerini EPDK'yle ortak yürütüyoruz"
Şirketlerle bizim aramızda imzalanan bir işletme hakkı devir sözleşmesi var. Bu işletme hakkı devir sözleşmesi kapsamında kurumsal olarak varlıkların kontrolü gibi bir yetkimiz var. Bu kapsamda, yatırım faaliyetlerini, kamulaştırma işlemlerini, mali konuları, bilgi teknolojisi sistemlerini, bildirimler, demontaj malzemeyle alakalı araç gereç konusunda da bir kontrol yürütmekteyiz.
Türkiye'deki dağıtım sisteminin ihtiyaç duyduğu kamulaştırma işlemlerinin süreçlerini biz mevzuat olarak yürütüyoruz EPDK'yle ortak bir şekilde. Burada da yine geçmişte dört yüz günlere kadar uzanan bir kamulaştırma sürecini her bir dosya bazında bunu yüz güne indirdik. Ayrıca, emlak işlemlerimiz var. Bunların bir kısmı irtifak hakkı terkini, direk yeri terkini ve devir işlemleri, bir kısmı da deplase veya mevcut şebekenin, hattın iptali konusunda olmak üzere. Burada da yine daha öncesinde ortalama yüz seksen ila iki yüz kırk gün arasında olan işlem sürecini elli güne indirdik, düşürdük hamdolsun. Kamulaştırma işlemleriyle alakalı olarak, kamulaştırmasız el atmadan kaynaklı oluşan bedeller kurumumuza bırakıldı yani özelleştirme tarihi itibarıyla devretmiş olduğumuz şebekenin daha öncesinde alınan
kamulaştırmasız el atma işlemlerini, taleplerini biz yürütmekteyiz. Buna ilişkin olarak bu işlemler için 2013 ve 24 yılları arasında ortalama 2 milyarlık bir ödeme yaptık. 2025-27 arasında da yaklaşık tahminimize göre 2 milyar 600 milyonluk bir ödeme yapılması öngörülmektedir.
"2023 yılında 673 milyonluk bir dönem kârımız varken terkin kanunundan kaynaklı alacaklarımızın terkini nedeniyle kâr değerimiz 283 milyon 600 bin liraya düştü"
2021 yılındaki bize tahsis edilen yatırım ödeneği 750 milyondu, 2022'de bu 192 milyon liraya indirgendi, 2023'te 266 milyon oldu, 2024 yılında 677 milyonluk bir yatırım bütçe tavanı bize verildi. Burada da yüzde 72 oranında bir harcamayla ortalama 500 milyonluk bir yatırım gerçekleştirdik. 2021 yılından bugüne olan gelişmeyi sizlere arz etmek istedim. Burada, birinci sütunda 2021-22 ve 23 yılı gözükmekte ama 2024 yılına ilişkin 2 sütun açtık. Bu 2024 yılındaki sütunlardan bir tanesi normal, daha önceden devam eden, süregelen muhasebe yöntemine göre yapılan bilanço neticesindeki değerleri gösteriyor. Burada gördüğünüz gibi 2021 yılında daha önceden bilançodaki zarar rakamında bir iyileşme sağlandı. 2022 yılında aslında biz 240 milyon kâr etmişken sizlerin de katkılarıyla -biliyorsunuz- bir terkin süreci yaşadık, bazı alacaklarımızın terkini nedeniyle biz 183 milyon zarar kaydedince 240 milyonluk kârımız 2022 yılında 56 milyona düştü. 2023 yılında yine aynı şekilde, aslında, bizim 673 milyonluk bir dönem kârımız varken yine terkin kanunundan kaynaklı yapmış olduğumuz alacaklarımızın terkini nedeniyle buradaki kâr değerimiz 283 milyon 600 bin liraya düştü. Biliyorsunuz, Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında, 2024 yılından itibaren bilançolarda enflasyon muhasebesi, enflasyon düzeltmesi uygulaması zorunluluğu getirildi. Bu zorunluluk gelmeden önce bizim bu seneki dönem bilançosu neticesinde dönem kârımız 1 milyar 400 milyon civarındaydı ama bu enflasyon muhasebesi uygulamasını zorunlu tatbik edince bizim bu tablodaki değerimiz, amortisman karşılığı ayırmak yani tüm Türkiye'deki dağıtım varlıklarının maliyetlerinden kaynaklı olarak büyük bir artış oluşunca biz ortalama 3 milyarlık bir zararla karşı karşıya gözüküyoruz fiktif olarak bu, aslında faaliyet bazlı bir zararımız yok ama fiktif manada böyle bir zararla karşı karşıyayız; bu da enflasyon muhasebesinin getirmiş, doğurmuş olduğu bir sonuç."
