Yılmaz Tunç: "Yargı Reform Strateji Belgemizin ilk asıl düzenlemesi ceza adaleti ile ilgili olacak"

(ANKARA) - Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, ''İlk Yargı Reform Strateji Belgemizin ilk asıl düzenlemesi ceza adaleti ile ilgili olacak ve bu konudaki taslak çalışmalarımızı önerilerimizi milletvekillerimizle paylaştık. Onlar tartışacaklar ve en doğru kararı yüce meclis vermiş olacak. Ardından da hukuk mahkemeleri etkinliğinin artırılması ile ilgili ikinci paketimizi devreye koyacağız ve milletvekillerimizin takdirlerini arz edeceğiz''dedi.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Hukuk Mahkemelerinin Etkinliğinin Artırılması Çalıştayı’nda konuştu. Tunç, daha az maliyetli bir iletişim dolu olması nedeniyle elektronik tebligat sistemine geçtiklerini belirterek “Tebligat Kanunu ile ilgili kapsamlı bir değerlendirme yaptık ve Tebligat Kanunu ile ilgili taslağımızda hazır ve yakın zamanda inşallah milletvekillerimizin takdirlerine Tebligat Kanunu'ndaki yeniliklerimizi de inşallah sunacağız. Tebligat Kanunu'nda ihtiyaç olan çok önemli değişiklikler var ve bunlar yargılamayı özellikle hızlandıracak önemli değişiklikler ve tebligat eksikliklerini ortadan kaldıracak düzenlemeler. 2019'dan bu yana 285 milyon 190 bin adet elektronik tebligat gönderildi. Bu yolla 20 milyar 128 milyon 835bin tasarruf sağlandı. Böylece 169 bin 688 ağacı kesilmekten kurtardık. 9 bin 982 ton kağıt tasarrufu elektronik tebligat sayesinde yapılmış oldu” ifadelerini kullandı.

Tunç’un konuşmasında öne çıkan başlıklar şöyle:

“İhtiyati Tedbir Kurumu'ndan beklenen faydayı artıran ve hak kayıplarını önleyen düzenlemeler yaptık. İtiraz, istinaf ve temyiz kanun yollarına başvuru sürelerini hak arama hürriyetinin korunması amacıyla iki hafta olarak belirleyerek yeknesak hale getirdik. Yine tefhimle başlayan kanun yoluna başvuru sürelerinin gerekçeli kararın tebliğ edilmesiyle başlamasını kabul ederek hukuki güvenliği güçlendirdik ve hak kayıplarının önlenmesini sağladık. Ses veya görüntü nakli yoluyla duruşma yapılmasına olanak sağlayan e-duruşma usulünü düzenledik. Uygulamanın başladığı 2020 yılından bugüne kadar e-duruşma sisteminin kurulu olduğu 2 bin 972 Hukuk Mahkemesi'nde toplam 3 milyon 289 bin e-duruşma yapıldı bugüne kadar. Gerçekten büyük bir kolaylık. Hakimlerimizin verdiği onay neticesinde elektronik duruşma yapılabiliyor.Avukatlarımız bürolarından, ofislerinden duruşmalara katılabiliyorlar. Hem zamandan tasarruf, hem nakitten tasarruf ve gerçekten yargılamaya da hız kazandıran, sadeleştirmeye getiren duruşma salonlarındaki o kalabalığı da ortadan kaldıran bir sisteme geçmiş olduk. Bir avukatın birkaç yerde duruşması var ve hepsine de katılma imkanını sağlamış olduk bir gün içerisinde.

"9 bin 982 ton kağıt tasarrufu elektronik tebligat sayesinde yapılmış oldu"

Yine makul sürede yargılamayı korumak için daha süratli ve daha az maliyetli bir iletişim dolu olması nedeniyle elektronik tebligat sistemine geçtik. Tebligat Kanunu ile ilgili kapsamlı bir değerlendirme yaptık ve Tebligat Kanunu ile ilgili taslağımızda hazır ve yakın zamanda inşallah milletvekillerimizin takdirlerine Tebligat Kanunu'ndaki yeniliklerimizi de inşallah sunacağız. Tebligat Kanunu'nda ihtiyaç olan çok önemli değişiklikler var ve bunlar yargılamayı özellikle hızlandıracak önemli değişiklikler ve tebligat eksikliklerini ortadan kaldıracak düzenlemeler. Elektronik tebligat sistemi önemli. 2019'dan bu yana 285 milyon 190 bin adet elektronik tebligat gönderildi. Bu yolla 20 milyar 128 milyon 835bin tasarruf sağlandı. Böylece 169 bin 688 ağacı kesilmekten kurtardık. 9 bin 982 ton kağıt tasarrufu elektronik tebligat sayesinde yapılmış oldu. Elektronik tebligatla ilgili de özellikle tebligat kanununda bazı düzenlemelerimiz olacak.

"Yargı reformu strateji belgesiyle de özellikle hukukun üstünlüğünü yasası alan, öngörülebilir"

Sayın Cumhurbaşkanımızın 23 Ocak tarihinde açıkladığı yargı reformu strateji belgesiyle de özellikle hukukun üstünlüğünü yasası alan, öngörülebilir, gecikmeyen bir adalet sisteminin tesisi noktasında çok önemli hedefler belirledik. 64 hedef var. 264 hedef var. Faaliyet var ve beş ana amaca yönelik beş amaç doğrultusunda 264 faaliyeti önümüzdeki dört yıllık bir süre içerisinde kısa, orta, uzun vadeli şeklinde planlayarak hayata geçireceğiz. Bunların bir kısmı yasal düzenleme gerektiriyor. Bir kısmı idari uygulamalarla gerçekleşebilecek hususlar.

"Yapay zeka teknolojilerini yargı süreçlerine entegre etmek için pilot projeler başlatacağız"

Tabii ilk Yargı Reform Strateji Belgemizin ilk asıl düzenlemesi ceza adaleti ile ilgili olacak ve bu konudaki taslak çalışmalarımızı önerilerimizi milletvekillerimizle paylaştık. Onlar tartışacaklar ve en doğru kararı yüce meclis vermiş olacak. Ardından da hukuk mahkemeleri etkinliğinin artırılması ile ilgili ikinci paketimizi devreye koyacağız ve milletvekillerimizin takdirlerini arz edeceğiz. Duruşmaların kesintisiz devamı ilkesi çerçevesinde kanunda gösterilen istisnai hallerde duruşmaların en fazla iki ay ertelenebileceğine ilişkin yargı reformunda bir hedefimiz var. Bu hedefi gerçekleştirmek için ne gerekiyorsa yapacağız.

Bekletici sorun yapılan hallerde duruşmalara ara verilmesi kararı verilerek bekletici sorunun bitimine kadar duruşma yapılmamasını sağlayarak vatandaşlarımızın böyle defalarca adliyeye gidip gelmelerinin önüne geçmek istiyoruz. Bozma kararı verilen dosyaların öncelikle ve ivedilikle görülmesini düzenlemeyi öneriyorum.

Mahkeme tarafından yazılı olarak istenen bilgi ve belgelere süresinde cevap verilmemesi veya cevap verilmesinin engellenmesi halinde cezai yaptırımlar getirilmesi gibi yargılamayı hızlandırmaya yönelik adımlar atacağız. Hukuk mahkemelerinde e-duruşma uygulamasını istinabe işlemlerini kapsayacak şekilde yaygınlaştıracağız. Yani ifadeyi alacak olan hakim kendi karşıda başka bir ildeki o dosyayla ilgili şeyi kişiyi kendisi dinlemiş olacak. Yapay zeka teknolojilerini yargı süreçlerine entegre etmek için pilot projeler başlatacağız.

"Gerçek kişilerin yanında tüzel kişilerin de vasi olarak atanabilmesini sağlayacağız"

Özellikle dava tasnifi, benzer içtihatların tespiti ve karar taslakları oluşturma gibi gibi alanlarda yapay zekaya destekli sistemler geliştireceğiz. TÜBİTAK tarafından desteklenmekte olan yargıda dijitalleşmenin medeni yargılamaya egemen olan ilkelere etkisi adlı araştırma projesine Adalet Bakanlığı olarak etkin katılım ve destek veriyoruz. Bu kapsamda başta yapay zeka, UYAP, e-Noter uygulamaları, e-Duruşma, e-Tebligat gibi dijital uygulamalarla medeni usul hukukumuzu daha da zenginleştirecek ve pratikleştireceğiz. Aile hukukunda uygulamadan doğan sorunların giderilmesine yönelik düzenlemeleri de hayata geçireceğiz. Bu kapsamda aile mahkemelerinin kuruluşu ve yargılama usulünün yenilenmesinden boşanma davalarının adli tatilde de görülebilmesine boşanma davası ile nafaka, soybağı, velayet gibi aile hukukundan kaynaklanan bazı davalar bakımından doğrudan temyiz yolunun açılmasını da tartışmaya açacağız. Şiddetin hiçbir türünü içermeyen aile arabuluculuğu sistemine kadar birçok alanda düzenleme yapmayı hedefledik. Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülen davalara ilişkin dava şartı arabuluculuğun kapsamını genişleteceğiz. Gerçek kişilerin yanında tüzel kişilerin de vasi olarak atanabilmesini sağlayacağız.

Yargılamaların makul sürede tanım tamamlanması ve adil yargılanma hakkının temini amacıyla elektronik tebligatın yaygınlaştırılmasına yönelik düzenlemeler yapacağız. Noter Yardımcılığı Kurumu'nu ihdas ederek hem hukuki işlem güvenliğini artıracak hem de hukuk mezunlarına yeni bir istihdam alanı sağlayacağız.''