Aydınlı tütün üreticisi: "Yarı yarıyı azalttım dikimi, bir de avanslar kesilince şimdi tamamen borca soktular bizi''

Haber: Özgür DEDEOLUK

(AYDIN) - Aydın'ın Karacasu ilçesinde tütün üreticiliği yapan Halil Çoban, üretici olarak banka kredileriyle ayakta kalmaya çalıştıklarını ifade ederek, "Yarı yarıya azalttım dikimi. Bu avans verilmezse seneye bırakacağım tütün işini. Biz bu işi her yıl avansla yapıyoruz. Bir kısmını kendimiz karşılıyorduk ama kredi borçlarımız birikti. Üstüne tütün verimi randımanlı olmadı. Bir de avanslar kesilince şimdi tamamen borca soktular bizi. Borçlu borçlu nasıl yapacağız. Biz avansa güvenip girdik. Aktarıp çevirmeye çalışıyoruz" dedi.

Karacasu'da on yıdır tütün üretimi yapan Çoban ailesi, tütün üreticisine ekim için avans verilmemesine tepki gösterdi. Ailesi ile birlikte tütün yetiştiren 25 yaşındaki İbrahim Çoban, "Köyde serada fidanları yetiştirdik. Dün başladık dikmeye bugün ikinci gün. Normalde 15 gün önce başlardı ama yağışlardan dolayı sarktı biraz. Yağmur iyi geldi fidanları tavlı bir şekilde yetişti. Yağmurlar verimi arttırdı. 30-35 dekarda dikim yapacağız. 6 günlük dikeceğiz ondan sonra tütünlerin büyümesini bekleyeceğiz. Kırımlar Haziran gibi başlar. Maliyetler konusunda işçi yevmiyeleri ve mazot bizleri zorluyor. Bir işçi maliyeti günlük bin 500 lira civarında. Geçen sene bin 200 liraydı. Kırımlarda daha da yükselebilir" dedi.

"Borçlanarak aktarıp çeviriyoruz"

Bu yıl şimdiye kadar hiç avans almadıklarını kaydeden Çoban, "Geçen sene az almıştık. Ondan önceki sene daha iyiydi. Dikimlerden sonra vereceğiz diyorlar ama bilmiyoruz. Maliyetler ağır olduğu için avans almamış olmak zorluyor bizi. Borçlanarak aktarıp çeviriyoruz. Genç bir çiftçi olarak şu an iyi desek de ilerleyen zamanlarda ne olur bilmiyorum. Karamsarlık var biraz. Geleceği çok bilemiyoruz" şeklinde konuştu.

Kübra Çoban isimli üretici, "Tütün sezonu hayırlı olsun. Zahmeti çok, işçiliği çok. Gece gündüz hiç durmadan çalışıyoruz. Parasını etmiyor. Geçen sene 150 liraydı. Avanslar verilmediği için isyandayız. Vermiyorlar paramızı. İsyandayız yani. 3-4 ay ocakla uğraşıyoruz. Dikmesi, sürmesi ayrı zor. Hepsi para. Şu an hep borçluyuz. Paramızı şimdiye kadar verseler güzel olurdu. Derdimiz bu. Paramızı verseler hiçbir sorun yok. Herkes isyanda. Tütüncülere yardımcı olsunlar" ifadelerini kullandı.

"Bankalara borçlanıyoruz"

Halil Çoban ise şu ifadeleri kullandı:

"Ocak, şubat, mart aylarında yetişiyor. Nisan ayında da dikime başlıyoruz. Dikim başlayalı yaklaşık 4-5 gün oldu. Dikimden sonra da tütünler yetişiyor ve kırıma geçiliyor. Bu sene avansları vermediler. Geçen sene Nisan ayından önce vermişlerdi bu sene vermediler. Vereceğiz diyorlar hala da vermediler. Tütüncülüğün durumu bu yüzden kritik. Bu da bizi maddi açıdan zorluyor. Biz buraya güveniyoruz ve avanslara göre borca giriyoruz. Bu sefer parayı vermedikleri için borca sıkışıyoruz. Bankadan para çekmeye gidiyoruz. Orada da faizler yüksek. Olacak olan kârımız da gidiyor. Geçen daha erken vermişlerdi. Önceki yıllarda daha da erken veriyorlardı. Bu sene fazla vereceğiz dediler ama kökten kestiler. Durmadan erteliyorlar. Dikimler başlasın, hava yağmadı dediler. Hava yağdı, dikimler başladı. Yine yok. Şimdi de kırım zamanı vereceğiz diyorlar.

"Avans verilmezse seneye bırakacağım"

Vermedikleri için dikim azalıyor. Ben burada aşağı yukarı 10 gün tütün işliyordum. Bu sene 5 günlük tütün dikeceğim avans alamadığımız için. Maliyetler yüksek. 10 kişi çalışıyoruz. 2'şer bin lira bir kişinin yevmiyesi. Traktör ve makina kullananı saymıyorum. Sadece günlük 20 bin lira yevmiye masrafı var. İki ay da kırım yapacağız hesabını sen yap. Daha bunun aktarması çevirmesi basması var. Ondan sonra tüccara hazır hale getiriyoruz. 300 lira dayıbaşı alıyor, bin 700 amele alıyor. Bu sene yarı yarıya azalttım dikimi. Bu avans verilmezse seneye bırakacağım tütün işini. Biz bu işi her yıl avansla yapıyoruz. Bir kısmını kendimiz karşılıyorduk ama kredi borçlarımız birikti. Üstüne tütün verimi randımanlı olmadı. Bir de avanslar kesilince şimdi tamamen borca soktular bizi. Borçlu borçlu nasıl yapacağız? Biz avansa güvenip girdik. Aktarıp çevirmeye çalışıyoruz. Şimdi bankadan bankaya yuvarlayarak götürmeye çalışıyoruz. Faizler de yüksek. Bu sene tütünün ortalama fiyatını 300 lira olarak hesaplandılar. Buna da güveniyoruz. Daha da aşağı çekebilirler."