TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu… CHP’li Akay: TRT'nin dolaylı vergi niteliğinde olan bandrol ücretleri, enflasyonun artmasını körükleyen nedenlerden biri

(TBMM) - TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Bazı Kanunlar ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi görüşmelerinde konuşan CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, dolaylı vergi niteliğinde olan bandrol ücretlerinin enflasyonun artmasını körükleyen nedenlerden biri olduğunu vurgulayarak, "TRT'nin bandrol gelirleri iki yılda sadece 5,2 kat artmış. Bu mal ve hizmet fiyatları içerisinde gizli olan ve malı satın alırken ödenen dolaylı bir vergi. Biz dolaylı verginin dolaysız vergiler lehine azalmasından bahsediyoruz, dolaysız vergi oranının artmasından bahsediyoruz ama maalesef mal ve hizmet fiyatları içerisinde TRT'nin bir dolaylı vergi niteliğinde olan bandrol ücreti enflasyonun artmasını körükleyen nedenlerden biri" dedi.

TRT'ye ilişkin düzenlemeler ve Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği ve yeni düzenleme için süre verdiği düzenlemeleri içeren Bazı Kanunlar ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi görüşmeleri Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi.

CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, konuşmasında şunları söyledi:

"657 sayılı Kanunu delik deşik ettik. Bu kanun teklifinde de bazı maddeler var ki 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uygulanmadan işe alımlarla ilgili, yönetici istihdamıyla ilgili 657 sayılı Kanun'a uyulmadan istihdam yapılıyor. Yabancı çalışanlarla ilgili bir şey var, özel bilgi ve uzmanlık gereken alanlarla ilgili yerli veya yabancı personel istihdamı tam zamanlı veya kısmi veya bir projeye dayalı olarak yapılabilecek. Bu kadar işsiz var ülkede, bu kadar Türk vatandaşı var. Türkiye'de böyle birini, uzmanlık alanı ve özel bilgisi olmayan birini bulamazsanız bunu değerlendirmeniz lazım. Yani Dünya'da olup da Türkiye'de olmayan ne olabilir? Ülkeye gelen sığınmacıları, göçmenleri biliyoruz, bunlardan da istihdam yapılacak. Onların çok çok daha üzerinde eğitim kalitesine sahip olduğumuzla iftihar ediyoruz değil mi? Konuşuyoruz, ifade ediyoruz. Âtıl işsizlik oranı yüzde 28'e çıkmış.

"TRT 20 yılda 11 milyar dolar bütçe geliri elde etmiş"

TRT 20 yılda 43 milyar 866 milyon bandrol geliri, dolara vurursanız 6 milyar 60 milyon dolar. Elektrik payı vardı biliyorsunuz TRT'nin, "elektrik TRT payı" diye geçer, 2022'de kalktı, 2022 başına kadar yani 2021 yıl sonuna kadar 12 milyar 84 milyon yani yaklaşık 56 milyar TL'lik bir TRT bu haktan, bu vatandaştan vergi benzeri gelir toplamış. TRT'nin elektrik payı kalktıktan sonra da bandrol ücretlerini yüzde 100'ün üzerinde artırmış. Yani cep telefonundan var, radyodan var, televizyondan var, gençlerimizin kullandığı dijital ürünlerde var, TRT payının buradaki oranları da artırılmış. Yani bunu vurduğunuz zaman toplam tutarın aşağı yukarı 11 milyar dolar civarında bir bütçe gelirine tekabül ettiğini görüyoruz.

"Milletimizden toplanan vergiler, milletimizin menfaatine kullanılmıyor"

Peki, milletimizden toplanan bu vergiler milletimizin menfaatine yararına kullanılıyor mu? TRT'nin görevin ne diye sayılıyor? 2954 sayılı TRT Kanunu'nun yayın esaslarını düzenleyen 5'inci maddesi var, burada saymış; "Ülkenin kurucu değerlerine sahip çıkmak, haberlerin toplanması, seçilmesi ve yayınlanmasında tarafsızlık, doğruluk ilkelerine bağlı kalmak, kamuoyunun sağlıklı ve serbestçe oluşabilmesi için kamuoyunu ilgilendirecek konularda yeterli yayın yapmak, tek yönlü, taraf tutan yayın yapmamak ve bir siyasi partinin, grubun, çıkar çevresinin inanç veya düşüncesinin menfaatlerine alet olmamak." Maalesef, kamuoyunda bu tür bir yayın yapıldığıyla ilgili bir kanaat yok.

"İktidar TRT'yi serbest bırakmalı"

20 yılda 10,8 milyar dolar bir vergi benzeri gelir toplayan TRT'nin bu konulara daha çok dikkat etmesi gerekiyor, vatandaş bunu TRT yetkililerinden ve özellikle iktidardan bekliyor. İktidar TRT'yi serbest bırakmalı. TRT Genel Müdürüyle, bütün yöneticileriyle beraber bağımsız bir yönetim şekliyle devam ettiğinde gayet de güzel bunu başarabilir, yapabilir; bu baskılardan arındırılması lazım. Tam yirmi yılda bugünkü kurla hesaplayacak olsak 55 milyar 950 milyon liradan değil, bu kuru tam bugünden aldığımız zaman 356 milyar liralık bir TL gelirinden bahsetmiş olacağız bugünkü kurdan, dolar üzerinden vurduğumuzda.

"TRT'nin ana gelir kalemleri bandrol gelirleri olmuş"

TRT'nin ana gelir kalemleri bandrol gelirleri olmuş, 10'da 9'u bandrol gelirlerinden geliyor. Reklam gelirleriyle ilgili çok düşük bir bütçe var yani gelir açısından bütçenin çok az bir miktarını reklam gelirleri ve asıl faaliyet gelirleri oluşturuyor. Bir ara yüzde 33'lerdeydi şu anda yüzde 11 seviyesine inmiş. Bu oran çok düşük, bu oranın artırılması mutlaka gerekiyor. Bandrol gelirleri iki yılda sadece 5,2 kat artmış. Bu mal ve hizmet fiyatları içerisinde gizli olan ve malı satın alırken ödenen dolaylı bir vergi. Biz neden bahsediyoruz? Dolaylı verginin dolaysız vergiler lehine azalmasından bahsediyoruz, dolaysız vergi oranının artmasından bahsediyoruz ama maalesef mal ve hizmet fiyatları içerisinde TRT'nin bir dolaylı vergi niteliğinde olan bandrol ücretleri de enflasyonun artmasını körükleyen nedenlerden biri."