TCMB Başkanı Karahan: Enflasyonun ana eğilimi geriledi

Aliekber METE/ ANKARA, (DHA)- TÜRKİYE Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, "2024 yılı Haziran ayından bu yana dezenflasyon süreci devam ediyor. Geldiğimiz noktada enflasyonun ana eğilimi geriledi. Hizmet enflasyonundaki düşüş belirginleşti, mal enflasyonu da düşük seviyelerde seyrediyor. Uyguladığımız politikalar sonucunda talepte oluşan dengelenme, enflasyondaki düşüşe katkı verdi. Enflasyon beklentileri gerileme eğilimine girdi. Dezenflasyon sürecinde enflasyon beklentileri ve firmaların fiyatlama davranışlarının seyri büyük önem arz ediyor" dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu 1211 sayılı, 'Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu' gereğince Merkez Bankası'nın faaliyetleri dinlemek üzere AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında topladı. CHP'li milletvekilleri komisyon toplantısına İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı (İBB) Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alındığı güne atıfta bulunarak, '19 Mart Darbesinin Bedeli 57 Milyar Dolar' başlıklı dövizlerle katıldı. Ayrıca CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, 5 Euro ile 200 TL'lik paraları gösterdi. Ağbaba, "200 lira ile bir şey alamıyorsun. Ayran ile birlikte tavuk döner bile alamazsın. Et dönerin yanından bile geçemezsin" dedi. Ağbaba ardından, Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan'a 5 Euro'nun 200 liradan daha büyük olduğunu belirterek, "Sayın Başkanım, 5 Euro, 200 liradan daha büyük, bizim itibarımız bu parayla ölçülüyor. Maalesef Türk Lirası’nın itibarı kalmamıştır. Bağımsız olması gereken Merkez Bankası, siyasi bir yönetim nedeniyle enflasyonun artmasına neden olmuştur" ifadelerini kullandı.

'KÜRESEL TİCARET VE EKONOMİ POLİTİKALARINA DAİR BELİRSİZLİK YÜKSEK SEVİYELERİNİ KORUYOR'

Daha sonra TCMB Başkanı Fatih Karahan, komisyonda sunum yaptı. Karahan, ABD'nin 2 Nisan da açıkladığı gümrük vergisi paketinin ardından küresel ticaret dinamiklerinin derinden etkilendiğini kaydederek, "Son dönemdeki tarife kararlarının önemli bir kısmının ertelenmesine rağmen, küresel ticaret ve ekonomi politikalarına dair belirsizlik yüksek seviyelerini koruyor. Bu belirsizlikler, küresel büyüme üzerinde aşağı yönlü riskleri artırırken, enflasyon üzerinde ise ülkeden ülkeye değişen olası etkiler söz konusu. 2 Nisan tarihinde açıklanan tarife adımları sonrasında, beklenen oynaklığı ölçen VIX endeksinde keskin yükselişler görüldü. Son dönemde ABD yönetiminden yapılan ek açıklamalar sonrası bir miktar gerileme görülse de oynaklık endeksleri yüksek seviyelerde kalmaya devam ediyor" diye konuştu.

'TARİFE ADIMLARININ ENFLASYONA ETKİLERİ ÜLKEDEN ÜLKEYE FARKLILAŞIYOR'

Karahan, enerji emtia fiyatlarında belirgin bir düşüşün yaşandığını ve küresel ekonomilerdeki korumacılık adımlarının enflasyon beklentilerini artırdığını söyledi. Karahan, "Son gelişmelerin enflasyon beklentileri üzerindeki etkileri ülkeden ülkeye farklılaşıyor. Özellikle gelişmiş ülkeler için cari yıl enflasyon beklentisinin yılbaşına kıyasla bir miktar yükseldiğini görüyoruz. Tarife adımları sonrasında piyasalarda daha fazla faiz indirimi fiyatlanmaktadır. Tarifelerin büyüme ve istihdam üzerindeki etkilerine bağlı olarak, enflasyon büyüme görünümünün eşanlı bozulduğu ekonomilerde politika ödünleşmesinin artabileceğini değerlendiriyoruz" dedi.

'İÇ TALEP, DEZENFLASYON SÜRECİNİ OLUMSUZ ETKİLERSE, GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALACAĞIZ'

Yurt içi makroekonomik gelişmelere ilişkin bilgiler paylaşan Karahan, yurt içi talebe ilişkin şunları söyledi:

"Ocak ve şubat aylarında, perakende satış hacim endeksi artış kaydetti. Öte yandan, kartla yapılan reel harcamalar daha zayıf bir görünüme işaret ediyor. Özellikle, hizmet sektörlerinde yapılan harcamaların ılımlı seyrettiğini görüyoruz. Bu noktada, talep göstergelerini yakından takip ettiğimizi ve talep koşullarındaki gelişmelerin dezenflasyon sürecini olumsuz etkilemesi durumunda, gerekli önlemleri alacağımızı vurgulamak isterim. İç talepteki daha dengeli seyir ile uyumlu olarak cari işlemler hesabında belirgin bir iyileşme gerçekleşti. 2024 yılının son çeyreğinde, cari açığın milli gelire oranı yüzde 0,8 seviyesine geriledi. Yakın dönem verileri ise 2025 yılında cari işlemler açığında bir miktar artışa işaret ediyor. Cari dengeyi 2025 yılında etkileyebilecek faktörlere baktığımızda, küresel ticarete ilişkin belirsizlikler ve ihracat kaynaklı aşağı yönlü riskler öne çıkıyor."

'ENFLASYON BEKLENTİLERİ GERİLEME EĞİLİMİNE GİRDİ'

Karahan, Merkez Bankası'nın dezenflasyon politikasına değinerek, "2024 yılı Haziran ayından bu yana dezenflasyon süreci devam ediyor. Geldiğimiz noktada enflasyonun ana eğilimi geriledi. Hizmet enflasyonundaki düşüş belirginleşti, mal enflasyonu da düşük seviyelerde seyrediyor. Uyguladığımız politikalar sonucunda talepte oluşan dengelenme, enflasyondaki düşüşe katkı verdi. Enflasyon beklentileri gerileme eğilimine girdi. Dezenflasyon sürecinde enflasyon beklentileri ve firmaların fiyatlama davranışlarının seyri büyük önem arz ediyor. Alınan politika tedbirleri ve manşet enflasyondaki düşüşü takiben enflasyon beklentileri sektörel farklılık göstermekle birlikte gerileme eğilimine girdi. Son dönemde finansal piyasalarda yaşanan gelişmelerin etkisiyle ise nisan ayında enflasyon beklentilerindeki iyileşme duraksadı. Enflasyon beklentileri dezenflasyon patikamızın üzerinde seyretmeye devam ediyor. Bu görünüm para politikasındaki sıkı ve kararlı duruşumuzu korumayı gerekli kılıyor" değerlendirmesinde bulundu.

'HIZLI BİR BİÇİMDE GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALDIK'

Küresel belirsizliklerle birlikte mart ayının ikinci yarısında finansal piyasalarda değer kayıpları ve oynaklıklar gördüklerini aktaran Karahan, "Bu durumun makroekonomik görünümü bozmaması için hızlı bir biçimde gerekli önlemleri aldık. Böylece aşırı oynaklık sergileyen göstergelerdeki artış daha sınırlı kaldı. 2 Nisan tarihinde açıklanan ek gümrük tarifelerinin beklentilerin çok üzerinde olması, küresel piyasalarda oynaklığı ve satış baskılarını artırdı. Bu hareket ülkemizi en çok risk priminde gözlenen artış üzerinden etkiledi. 9 Nisan tarihinde Çin’e uygulananlar dışında kalan ek tarifelerin 3 ay süreyle ertelenmesiyle birlikte piyasalarda olumlu fiyatlamalar gerçekleşti. Finansal piyasalarda yaşanan gelişmelerin enflasyon görünümü açısından oluşturabileceği riskleri değerlendirerek sıkı parasal duruşu destekleyici adımlar attık" ifadelerini kullandı. Karahan ayrıcı Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat hesaplarındaki bakiyenin 19 milyar dolar seviyelerine kadar düştüğünü ekledi.

'NET DÖVİZ POZİSYONUMUZ 81 MİLYAR DOLAR İYİLEŞTİ'

Karahan, Türk Lirası’na olan güvenin artmasının rezervlere olumlu bir şekilde yansıdığını belirterek, "Ocak ayından itibaren belirginleşen dezenflasyon süreciyle birlikte ülkemize olan sermaye girişleri pozitif ayrışmıştı. Finansal piyasalarda son dönemde yaşanan gelişmeler ve azalan risk iştahı ile birlikte gelişmekte olan ülkelerden ve Türkiye’den sermaye çıkışları belirginleşti. Mart ayının ikinci yarısından bu yana Türkiye’den çıkışların tarife adımlarının açıklanmasıyla hızlandığını görüyoruz. Yurt içi ve yurt dışı yerleşiklerin Türk Lirası’na olan güveninin artması rezervlerimize olumlu yansırken son dönem yerel ve uluslararası gelişmelerin özellikle yurt dışı kaynaklı döviz talebinde artışa sebep olduğu görülüyor. 22 Mart 2024’te 124 milyar dolar seviyesinde olan brüt rezervler 14 Mart 2025’te 171 milyar dolara yükselmiş olup 25 Nisan 2025 tarihinde 141 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Swap hariç net rezerv ise 22 Mart 2024’ten 14 Mart 2025 tarihine kadar eksi 65 milyar dolardan 66 milyar dolara yükselirken, 25 Nisan’da 17 milyar dolar olarak kaydedildi. Sonuç olarak, 22 Mart 2024 ile 25 Nisan 2025 tarihleri arasında, brüt rezervler 17 milyar dolar artış gösterirken, swap hariç net döviz pozisyonumuz 81 milyar dolar iyileşti" diye konuştu.

KOMİSYON TOPLANTISI DEVAM EDİYOR

TCMB Başkanı Fatih Karahan'ın sunumunun ardından Komisyon toplantısı milletvekillerinin değerlendirmeleri ve soruları ile devam ediyor. (DHA)